[fol. 5r]
[1]
IN Nomine Patris et Filii et spiritus sancti : Inci
piunt capitula quae Domnus Imperator Carolus
Hludouici
Augusti Piae memorię filius vna cum consensu et suggestione
venerabilium
episcoporum , et Illustrium optimatum , reliquorumque
fidelium suorum ad honorem
sanctae Dei Ecclesi
ae et ad
pacem , et profectum totius Imperii sui
fecit Anno incarna
tionis Domini nostri Iesu christi
DCCCCXXVII
Regni vero sui
in francia XXXVI imperii autem sui primo indictione IX
mense
februarii in Palatio ticinensi
Vt sancta Romana Ecclesia , sicut est caput omnium Ecclesiarum ,
ita ab omnibus honoretur , et veneretur , neque quisquam
contrarius et
potestatem ipsius aliquid iniust
e agere praesu
mat , sed
liceat ei d
ebitum
tenere vigorem et pro vniuersali
Ecclesia pastoralem
exhibere curam , atque sacris precibus
omnium pro omnibus interpellare auctorem
Vt honor Domno et spiritali Patri nostro Ioanni summo Pontifici
et vniuersali Papae ab omnibus conseruetur , et
quae secundum
sacrum ministerium suum auctoritat
e apostolica decreuerit ,
Cum summa veneratione ab omnibus suscipiatur vt debita
Illi obedientia in
omnibus conseruetur
Et licet in omnibus id obseruare videmus praecipue tamen
sancimus vt in termino Beatorum Petri et Pauli apostolorum Principum nemo
in eundo et redeundo , vel ibi morando aliquam vastationem , et
depraedationem facere praesumat · Et quae Ipsius sanctae Dei Ecclesię propria sunt , nemo aliqua iniqua machinatione sine voluntate ipsius sacri Pontificis
sibi vendicare praesumat · Quodsi quisque fecerit , restitutis [fol. 5v] male
pręsumptis immunitatem ipsius ecclesię persoluat et bannum nostrum tripliciter
componat
Vt Ecclesiasticus honor et
sacerdotalis , atque clericalis
Reuerentia debita competentique sinceritatis
religione ab
omnibus amplectatur et in omnibus custodiatur sicut aui et
genitoris nostri monent edicta
Vt imperialis honor ab omnibus fideliter obseruetur et quae
ab eo seu per epistolam , seu per legatos praecipiuntur a nullo
Im
pune audea
t
violari
Vt episcopi
ministerium suum secundum sacros et sancto spiritu promul
gatos canones peragant
parrochias suas absque alicuius Im
pedimento praedicando , corrigendo ,
et confirmando circumeant ·
Et hoc in agendo nullus eis contraire , et quod ad
ministerium
Illorum pertinet contradicere
In ipsis parręchiis audeat vel eis
exinde aliquam molestiam inferat sed adiutor si
oportuerit
inuitatus a Pontifice quisque ecclesie filius existat vt liceat
eis criminalia scoelera et alia queque corrigenda inquirere ,
discutere , et
diiudicare canonice quod qui temerare proterue
presumpserit , triplic
em
legem et triplex bannum nostrum
exsoluat
Vt episcopi secundum sacram Iussionem Domi [!] Nostri
Iesu christi prędicationem per se vel per suos congruenter exerceant , et
presbiteros suos vt similiter faciant instruere procurent , et vt seculares et
fideles layci diebus festis , qui in ciuitatibus sunt , ad publicas
stationes occurrant , et qui in villulis et possessionibus sunt ad publicum
officium in plebem festinent , et nullus latibulossa missarum in suis
domibus offi[ci]a celebrare presumat , sine sui rationali
licentia episcopi
[BK 221 c. 8 BK 221 c. 9]
Vt episcopi In ciuitatibus suis proximum Ecclesię suę
claustrum instituant
[fol. 6r] in quo ipsi cum clero secundum canonicam regulam Deo
militent , et sacerdotes suos ad hoc constringant , vt ecclesias
suas non
relinquant , et aliubi habitare praesumant · Sint etiam
subiecti proprio episcopo
secundum canonicam auctoritatem nec
per contumatiam ab eorum protestare dessiliant , neque
seculari potestat
i ad hoc eis commendare se liceat , aut eos
quilibet recipere audeat , aut
contra canonicas leges et de
bitam episcopi potestatem quodam modo
deffensent huiusmodi
vero sacerdotes episcopalis illico censura disciplinis
Ecclesiasticis
subdant , nec fas est omnium eorum sollicitudinem episcopos non
gerere quibus in commitendis sacris ordinibus dignum visum
est communicasse ·
vt domibus
sacerdotum propter malę opi
nionis famam habitaculo foeminarum penitus
tollatur :
neque illi in domo earum intrare indiscrete presumant , nec
nomen
Dei , quod absit , per Illos blasphemetur , per eos
laudari pie et iugiter debet
venationem quoque nullus tam
sacrior diuinis exercere praesumat : neque arma
militaria
pro quacunque seditione portare audeat , aut abitum quemlibet
tantum apicem sacerdotii non decentem assumat
[BK 221 c. 10 BK 221 c. 11 BK 221 c. 12 BK 221 c. 13 BK 221 c. 14 BK 221 c. 15 BK 221 Epilog]
Vt res ecclesiasticas tam mobiles quam et Immobiles nemo
Insuadere [!] vel auferre praesumat · Et quae a rectoribus
ecclesię
hactenus optimorum vel fauorem alicui libellario vel
emphiteocario · Iure dolose et cum damni detrimento Ecclesiae
amissae videntur ad pristinum ius
reuertantur quatenus
liceat illis , quibus earum cura commissa est , quieto et
pacifico
ordine eas tenere et pro nobis et Regno a Deo commisso orare ,
pauperibus quę debita stipendia erogare familiam Ecclesiae
Iuste et rationabiliter
regere et gubernare ; transgressoribus
autem iudici , iniuste praesumpta
restituere , et sicut superius
[fol. 6v] praefixum est , triplicem legem , et triplex
bannum nostrum
persoluere ,
vt decimę
conlaborationum , et animalium
secundum sacra
pracepta [!] Domino , absque
fraude , et
aliqua retractione offerantur et in potestate episcopi maneat ,
qualiter presbiteris dispensentur , canonice , et vt ecclesias
baptismales plebes
appellant secundum antiquam Consue
tudinem ecclesię filii instaurent
Vt episcopi ,
comites et vassorum
nostros in parrochia eorum manentes paterno amore secundum
Ecclesiasticum ministerium diligant , Ipsi vero comites et
vassalli seu
reliqua generalitas predictos episcopos vt sanctos
Patres honorent et venerentur ,
et ad ministerium Illorum per
agendum vbicumque potuerint , eos adiuuare
decertent · Si vero
quod non optamus eis infesti quominus quae dei sunt
exerrere [!]
poss
int reperti fuerint aut Ipsi contra leges officia sua vio
lauerint ,
et eos quos venerari debent inquietauerint · secun
dum capitulare aui et genitoris nostri emendent · Qualiter
quoque presbiteros , ac reliquos gradus honorent , ipsius capitu
laris forma doceantur · Ipsi nihilominus episcopi singulari in suo
episcopio
missatici nostri potestate et auctoritate fun
gantur
vt episcopi et
comites in suis ministeriis commorantes
in suis consistant domibus cum suis
vassallis , neque praesu
mant occasione hospitii in pauperioris cuipiam
vicini domo
nisi rogati commorari , quia ab hoc maxime depredationes
et
discordias hactenus pululasse manifestum est Pręui
deant quoque secundum
ministerium vnusquisque su
um ne
in potestate illorum predae et deuastationes fiant · Et si
aliqui hoc facere tentauerint omni sua virtute illis resis
tant et super
se constringere ad emendationem Illos non po
tuerint constitutis missis
nostris renuntient vt Ipsorum iuditio
[fol. 7r] legaliter secundum capitulare aui et genitoris nostri emen
dentur Quodsi et ipsi hoc emendare nequiuerint , ad nostram
notitiam perducant ·
Vt quotiens
diuinum Iudicium aliquem
Ecclesiae praesulem e seculo vocauerit , nullus ad suimet
perditionem facultates omnimodas diripiat , et ad ius suum
transferat , sed
erogatariis , et elemosinariis Ecclesiasticis
cum Ipsius ecclesię constituto
oeconomo libera sit canonico
more iuste rationabiliterque deputata successio
reseruare , vel
quibuscunque sicut expedit pro eius spiritu distribuere · Quod
qui iniqua cupiditate transgredi praesumpserit , vt superius
praelibatum est , inrefregabiliter multetur ·
Vt nemo
fidelium
nostrorum , quodammodo aliquem celet , quem nostrum
scierit esse
infidelem , neque ei sustentationem quemcunque
praestare pertentet , si eum ad
nostram fidelitatem reuocare
nequiu
erit
· quicunque autem contra haec
fecerit predecessorum
et progenitorum nostrorum Iuditium experietur ·
Ansbertus
Archiepiscopus
subscripsi
Ioannes humilis Aretinae ecclesię
episcopus
subscripsi
Ada
lardus seruus seruorum Dei sanctae veronensis Ecclesię episcopus
subscripsi
Aldalgandus
vercellensis ecclesie episcopus
subscripsi
Azo
eporediensis
episcopus
subscripsi
Benedictus episcopus cremonensis
subscripsi
Hildradus
Albonensis
episcopus
subscripsi
Gerardus exiguus laudensis episcopus
subscripsi
Ioannes
humilis sanctę Tremensis ecclesię episcopus ·
subscripsi
Teudulfus
Tarraco
nensis episcopus ·
subscripsi
Hilduinus
Astensis episcopus
subscripsi
sabbatinus humilis
Ienuensis ecclesię episcopus ·
subscripsi
signum
Bolonis ducis et missi Italiae
atque sacri Palatii Archimin
ister
signum
Bernardi ·
comitis
signum
Beodradi ·
comitis Palatii ·
signum
comitis
Ricardi
signum
Airboldi
Comitis
signum
Hardingi
Comitis
signum
cuniberti ·
Comitis Item Bernardi
Comitis
signum
Hardingi
Comitis
signum
Berardi
Comitis
[Nicht transkribierter Text]
[fol. 9r]
[1]
ISTA CAPITVLA
sunt a Domino Carolo in synodo apud
suessionis Ciuitatem in Monasterio sancti
Medardi
anno incarnationis dominicae DCCCLIII · in mense April ·
Vt missi nostri per ciuitates et singula monasteria tam
canonico
rum quam monacorum siue sanctimonialium vna cum Episcopo
par
rochiae vniuscuiusque in qua consistunt cum consilio etiam et
con
sensu ipsius , qui monasterium rettinet quem volumus et expraes
se praecipimus ut
praesens sit vitam ibi degentium
et conuer
sationem inquirant , et vbi necesse est corrigant et vbi desunt
congruas officinas construere iubeant , et vbi sunt factae et per
negligentiam su
[nt] destructae instaurari praecipiant et victum
ac potum et vestitum atque caetera necessaria pro qualitate
et possibilitate loci
et inhabitantium necessitate ordinet et
hospitatilitatem [!] superuenientium hospitum et receptionem pau
perum ibidem ponant et ordinent Ecclesiae quoque luminaria et
ornatum debitum
ordinent , et thesaurum ac vestiment
a
seu libros diligenter imbreuient et breues nobis reportent im
breuient etiam quid vnusquisque Ecclesiarum praelatus quan
do
praelationem Ecclesiae suscepit ibi inuenerit , et quid modo
exinde de ibi minus
sit , vel quid et quantum sit superadditum
quid etiam nortmanis per
nostram commendationem , siue si
ne nostra commendatione datum sit ,
quidue relictum vel
quid a quoquam ibi in Elemosina datum , numerum etiam ca
nonicorum et monachorum siue sanctimonialium vniuscu
iusque loci describant et nobis refferant vt secun
dum
quanti
tatem , et qualitatem loci cum consilio Episcoporum et fidelium
nostrorum vbi
minor numerus fuerit nostra auctoritate addamus
vbi vero indiscretionem
praelatorum superfuerit ad mensuram
redigamus · Inquirant quoque quo
t tempore aui nostri caroli
[fol. 9v] et domni genitoris nostri Hludouuici vnoquoque in
loco fue
rint et quo
t modo sint et vbi loca a nortmannis siue a quibus
libet
aliis destructa sunt et poenitus
annullata
quod ibi nunc
propter paucitatem rerum et deuastationem earundem
cons
titui vel ordinari possint , et inde cum consensu fidelium
nostrorum
ordinemus quid de caetero agendum sit et qualiter abbatia
rum praelati et in locis sacris inhabitantes , De his , quae mis
si
nostri praeceperint obedierint nobis diligentissime et ca
pitulatim
refferre procurent ·
Vt missi nostri diligenter inuestigent per singulas parrochias
simul cum Episcopo de monasteriis , quae dominum timentes in
suis
proprietatibus aedifficauerunt , et ne ab h
aeredibus
eorum
diuiderentur parentibus , et praedecessoribus nostris sub Im
munitatis deffen
sione
tradiderunt , et postea in alodem sunt
data vt describant quae sint
et quo vel a quibus in proprie
tatem data sunt et nobis renuntiare
procurent , vt cum
Episcopis et caeteris fidelibus nostris consideremus ,
qui
d et
qualiter inde secundum Dei voluntatem et nostram salutem
agere debeamus ·
Vt missi nostri per singulas parrochias vna cum Episcopo
parro
chiae ipsius requirant de capellis et abbati
olis ex casis Dei
in benefficium datis qualis census inde exeat vt Ecclesia
de qua supra exinde vestituram habere possit et nobis renun
tient
vt hoc nostra auctoritate commendetur atque firmetur et se
cundum
qualitatem et quantitatem loci clericos et lumina
ria ibi ordinent , et
loca restaurari faciant ·
Denuntiandum est omnibus et a missis nostris ordinandum
ut omnes Ecclesiae et praesbiteri sub immunitate ac priuilegio et ordinatione , atque dispositione episcoporum , singularum parrochiarum ,
in quibus consistunt secundum auctoritatem canonicam , et capitularia
domni Caroli imperatoris aui nostri , [fol. 10r] et pii
Augusti Hludouuici domni et genitoris nostri permaneant ·
Vt missi nostri diligenter inuestigent cum Episcopo , et
praelatis mo
nasteriorum , et per fideles et strenuos viros in vnaquaque
par
rochia de rebus Ecclesiasticis in alodem datis , et sicut
euiden
tibus et veris Iudiciis ac auctoritatibus compereri
nt
diligenter a
quo et quibus datae sint , vel quantum exinde
sint describant
et nobis renuntient ·
Vt missi nostri expr
esse
, et cum omni
diligentia , cum Episcopo , et
praelatis monasteriorum , per singulas parrochias
requirant
de rebus Ecclesiasticis , vnde , et nonae , et decimae solui debent ,
et non soluuntur , et persolui ab easdem res tenentibus faciant ·
et si
aliqua contradictio , quae rationabilis videatur , abor
ta fuerit ,
describatur ; et praelatus ipsius casae Dei , vnde res
esse noscuntur , et ill
e
, qui eas detinet · et nonam , ac decimam
soluere detractat ,
simul cum missis nostris ad nostram Iubeat
ur
venire praesentiam ; et tunc veritate comperta , et diffinitione
decreta ,
quod rationabiliter inuenerimus , inde praecipiamus ·
volumus etiam ut inuestigent
missi nostri , qualiter illi , qui
easdem res ecclesiasticas , vnde decimae dantur , siue non
dantur , illas saluas habeant , et in casticiis , et in siluis cus
toditis , et si terrae , aut mancipia inde perdita sint , vel ali
quid huiusmodi , aut si familia opressa sit contra legem , et
omnia
per breues renuntient nobis missi nostri ·
Vt missi nostri per singulas parrochias comitibus , et
Reipublicae mi
nistris ex banno nostro praecipiant , ne
malba [!] ,
et placita
in exitibus , et in atriis Ecclesiarum , et
praesbiterorum mansioni
bus , neque in dominicis , vel
festiuiis diebus tenere praesumant
sed comes conuenientem locum consideret , et
inueniat , vbi
stationem ad mallum tenendum constituat ; quia nefas
est ibi
reos puniri , vbi respectu diuinae Reuerentiae mise
ricordiam consensu
fidelium et decreto praedecessorum nostrorum
consequuntur ·
[fol. 10v]
Vt missi nostri comitibus , et omnibus
Reipublicae ministris firmiter
ex verbo nostro denuntient atque praecipiant , ut a
quarta
feria ante initium quadragesimae , neque in ipsa quarta feria
vsque
post octauam Paschae mallum vel placitum publicum
nisi de concordia et
pacifficatione discordantium tenere
praesumant · similiter etiam quarta feria ante
natiuitatem
domini , vsque post consecratos dies obseruent , necnon et Ieiu
niis quatuor temporum , et
in rogationibus simili obseruatio
ne eosdem
feriatos dies venerari omnimodis studeant ·
Vt missi nostri omnibus per singulas parrochias denuntient
quia si Episcopus aut ministri episcoporum pro criminibus colonos
flagellauerint cum virgis propter metum aliorum et vt
ipsi criminosi corrigantur
cum tali discretione sine vlla
occasione indebita sicut in synodo colloc
utum
est et vel
inuiti poenitentiam corporaliter et temporaliter agant ne
aeternaliter pereant si seniores ipsorum colonum indig
ne tulerint , et aliquam vindictam inde exercere voluerint ,
aut eosdem colonos ne
destringantur , contendere praesump
serint , sciant quia et bannum
nostrum component , et simul
cum excommunicatione ecclesiastica nostram armiscaram
durissi
mam sustinebunt ·
Vt missi nostri omnibus
Reipublicae ministris denuntient , ut comis
et
Reipublicae ministris simul cum Episcopo vnicuiusque parrochiae
sint , vt
ministeriis illorum quando idem episcopus suam par
rochiam circum
ierit , cum episcopus eis notum faceret et quos
per excommunicationem episcopus
adducere non potuerit ipsi
regia auctoritate et potestate ad poenitentiam et
rationem
atque satisfactionem adducant ·
Sciant etiam fideles nostri quia concessimus in Synodo
venerabilibus episcopis ne super benifficia ecclesiastica vel praestarias [fol. 11r]
etiamsi episcopus aut quilibet monasteriorum praelatus inrationabiliter
petierit praecepta confirmationis nostrae vllo modo faciamus , Et ideo
ab inrationabili petitione se vnusquisque compescat ·
Vt missi nostri omnibus per illorum miss
aticum
denuntient :
ne commutationes rerum et mancipiarum quilibet praelatus
earundem rerum Ecclesiasticarum sine licentia et consensu nostr
o
facere praesumat neque mancipia ecclesiastica quisquam nisi ad
libertatem
commuttet · Videlicet ut mancipia , quae pro Ecclesiastico
dabuntur in Ecclesi
cae seruitute permaneant vt Ecclesiasticus ho
mo qui commuttatus
fuerit perpetua libertate fruatur ·
Adnuntiatio
Domni Hlotarii
in valentianis
mense Nouembris
I ·
[BK 206 Abschnitt A c. 1]
De missis directis per Regnum vt populus et pacem et Iustitiam habeant ·
De raptoribus , de
praedatoribus , de latronibus et aliis malefactoribus et de omnibus
Iustitiis ·
II ·
[BK 206 Abschnitt A c. 2]
Vt vbi missatici simul venerint missi simul veniant et si de
vno Regno in aliud , aut de vno missatico in aliud fugerint simul eos
constringant ·
III ·
[BK 206 Abschnitt A c. 3]
Vt vbicumque fugerint illuc indiculas transmittatur ut comis
illos distringat aut cum alode , aut per quodcumque potest vt illuc reueniat
et emendet vbi malum fecit ·
IIII ·
[BK 206 Abschnitt A c. 4]
Vt missis commendetur vt faciant Iustitias et si non fece
rint quod
ipsi pergere debeatis ·
V
[BK 206 Abschnitt A c. 5]
Vt si necessitas alicui fuerit omnes sint parati quomodo
inuicem vos adiuuetis ·
Sequitur adnuntiatio Caroli ·
[BK 206 Abschnitt B c. 1]
De annuntiatione Episcopali et de honore sacerdotum · [fol. 11v]
[BK 206 Abschnitt B c. 2]
De reedifficatione
Ecclesiarum et de nonis et
de decimis ·
[BK 206 Abschnitt B c. 3]
De obseruatione
capitulorum domni Coroli [!] et domni ludouuici de Ecclesiis ·
[BK 206 Abschnitt B c. 4]
De obseruatione pacis et
cauenda rapacitate et oppressione rerum ecclesiasticarum ac pauperum ·
[BK 206 Abschnitt B c. 5]
Quod nos cum consilio
fidelium nostrorum volumus ordinare qualiter honeste et sine indigentia
in curte nostra sicut antecessores nostri fecerunt viuere possimus et comites ac caet[e]ros fideles nostros admonemus vt ipsi
sic suum esse et viuere ordinent qualiter propter illorum necessitatem vicini eorum ac pauperes non opprimantur ·
[BK 206 Abschnitt B c. 6]
De concordia et mutuo
adiutorio episcopi et comites ad Iustitias faciendas et diuinum
ministerium exequendum ·
[BK 206 Abschnitt B c. 7]
De Iustitiis
per Episcopos et missos ac comites nostros
in Regno nostro
studendis ·
[BK 206 Abschnitt B c. 8]
De raptis et coniunctione
sanctimonialium atque propin
quarum seu sponsarum ali
arum
vt
quid in praeterito
actum est secundum consilium et Iudicium Episcoporum
corrigatur , et de caetero omnimodis caueatur
[BK 206 Abschnitt B c. 9]
Quodsi aliquid per
necessitatem in Ecclesiis Dei aut con
tra aliquem fidelium nostrorum
fecimus hoc quam
citius
potuerimus libentissime emendabimus , et de
caetero si
aliquis apud nos patrem suum noscere voluerit hoc se
cundum consuetudinem antecessorum nostrorum diffinire
volumus ·
[BK 206 Abschnitt B c. 10]
De placito nostro et de communi adiutorio contra nortmannos , et de colloquutione nostra fraterna · [fol. 12r]
Sequuntur
capitula Quae in ipso anno
et in ipso mense Nouembrio domnus Carolus con
sultu fidelium suorum in Siluaco aedidit et per
Regnum suum a missis
suis annuntiari et obserua
ri praecepit , sed et missos suos sicut subsequitur per
Regnum suum
ordinauit ·
IN NOMINE sanctae et indiuiduae trinitatis Carolus
gratia
Dei Rex dilectis et fidelibus missis nostris per Regnum nostrum
constitutis
salutem sicut vobis notum esse credimus cum dilec
tissimo fratre nostro
Hlotario apud valentianas locuti su
mus et communi consilio cum fidelibus nostris communibus
conside
rauimus vt inter caetera sanctae Dei Ecclesiae et nostri
prinsipa
tus ac Regni a deo nobis commissi negoti
a
necessaria de his
quę subsequuntur vos specialiter admoneremus vt sicut hic
descripta habentur vna cum Dei adiutorio prout melius
potueris strenue exequi
procuretis et hoc
praesentialiter [!]
necessarium opus sine aliqua dilatione et excusa
tione
si
cut in missaticis coniuncti et deputati estis simul
conuenia
tis et hoc ad perficiendum quanto
citius
inchoetis et quantum
et qualiter inde factum habueritis vnus vestrum sicut in
mis
satico constituti estis de vnoquoque missatico nobis ad col
loquium quod in proximo cum fratribus nostris habebimus
renuntiare
procuret , et si contigerit vt aliquis vestrum nostro
seruitio et infirmitatem aut
quacumque occasione detentus
fuerit , pro hoc alius non dimittant , vt commendata
exequi
non studeant etiam si vnus vacauerit a praedictis ocu
pationibus ipse quantum Deus dederit Iussa adimple
re studeat
ista
denuncianda sunt Populo a missis nostris · [fol. 12v]
[BK 260 Abschnitt A c. 1]
Nostri seniores sicut audistis parabolauerunt simul et
consi
derauerunt cum
communibus illorum fidelibus de Dei seruitio
et sanctae Ecclesiae ac Regni statu ,
et qualiter vos qui
in Regno consistitis pacem et Iustitiam habere possitis , et
ordinauerunt missos per Regnum illorum , qui in hoc decer
tent
quantum Deus adiutorium dederit ·
[BK 260 Abschnitt A c. 2]
Inter omnes Iustitias quas ordinauerunt , vt vnusquisque
habeat
primo considerauerunt de honore Ecclesiarum Dei et or
phanorum et viduarum causis et de regalibus Iustitiis tum
maxime de raptoribus
puellarum et viduarum causis et
sanctimonialium et de his , qui
praesbiteros flagellare praesu
munt et qui
praesbiteros de Ecclesiis sine episcoporum consensu
eiycere [!]
et recipere
aut census de man
so et ex his que domnus et
genitor noster in suis capitularibus ecclesiis Immunitate
concessit exigere non timent · Et qui de censa de rebus Ec
clesiasticis
ad ecclesias persoluere detractant vt firmiter
inquirantur et acriter
destringantur et pl
ena
Iustitia
inde fiat secundum quod in
capitularibus aui et patris
illorum statutum habetur et ipsi per certos fideiussores
ad praesentiam
illius in cuius Regno tales inuenti fuerint
perducantur vt inde ipsi commendent
quid de tali homine
fiat , qui nec Deum timet , nec contra sanctos canones facere
nec legem , et praeceptum Regium Infringere pertimescit
salua censura
Ecclesiastica et Episcopalis poenitentiae vindicta ·
[BK 260 Abschnitt A c. 3]
Similiter de collectis , quas thedisca lingua herizuph
appellat et de his , quae Immunitates infringunt , et qui incendia et voluntaria homicidia et adsalituras in domos faciunt ·
[BK 260 Abschnitt A c. 4]
De latronibus autem commendauerunt ut missi omnibus de
nuntient in illa fidelitate , quam Deo et Regi vnusquisque de
bet et promissam habet et in illa christianitate quam
[fol. 13r] pacem
proximo vnusquisque seruare debet vt sine excep
tione alicuius personae
nec pro amicitia vel propinquita
te aut amore vel timore vllus
latronem
caelet
sed illum
missis illorum manifestet , et ad accipiendum illud
adiuto
rium quantum potuerit vnusquisque praestet , et per sacra
mentum hoc missi illorum firmare faciant sicut tempore
antecessorum
illorum consuetudo fuit , et si aliquis missos
illorum non obaudierit si Regis
homo fuerit per fideiusso
res ad illius praesentiam perducatur · Si autem
alterius
homo fuerit senior , cuius homo fuerit illum Regi
praesentet ·
[BK 260 Abschnitt A c. 5]
Commendauerunt etiam vt si alicui denuntiatum fuerit
ut
ad accipiendum latronem adiutorium praestet , aut ali
quis sonum inde
audierit , ut ad latronem accipiendum con
curratur et se inde retraxerit , ut ad hoc adiutorium non
praestet , si liber homo non fuerit bannum Dominicum
componat , et si
colonus fuerit LX · ictus accipiat
et si latro ibi occisus fuerit , qui eum occiderit leudem
inde non soluat :
et nullus inde faidam portare praesu
mat quod si quis facere
praesumpserit per certos fideius
sores ad Regis praesentiam perducatur ·
[BK 260 Abschnitt A c. 6]
Quicumque autem abhinc inante latronem receperit
maxime
autem illum qui forbannitus fuerit , et qui illos quos missi
nostri
forbanni
ere
recepit Postquam forbanniti ab eisdem
missis
nostris fuerunt secundum quod constitutum est in ca
pitularibus aui et patris nostri in libro III ·
capitulo XXIII · si
francus est cum duodecim similibus francis Iuret quod
ipse
latronem eum
fuisse non scisset licet pater eius sit
aut frater et propinquus si hoc Iurare
non potuerit et
ab alio conuictus non fuerit quod latronem in hospitio
suscepisset quasi latro et infidelis Iudicetur , quia la
tro est , et
infidelis est noster et francorum et qui illum
[fol. 13v] suscepit similis
est illi , Si autem audiuit quod latro fuis
set et tamen non sit pro
firmiter aut Iuret solus quod
numquam
cum
audisset nec per veritatem
nec per mendatium
latronem aut sit paratus si ille de latrocinio euictus fuerit
vt similiter damnetur ·
[BK 260 Abschnitt A c. 7]
Vt quando missi nostri latronem
forbannierint
hoc
et missis
aliis et comitibus scire faciant et si de vno missatico in alium
fugerit si in vicinitatem venerit pro hoc qui eum forbann
[i]uit non dimitat vt eum non persequatur et compraehendat
et si
longius fuger
it missus in cuius missaticum fugerit
si alodem habuerit illi tollat et
illum constringi et vt
illuc velit nolit reueniat et ibi malum emendet vbi
illud perpetrauit , et si in alicuius villam fugerit et
ipsa villa eum contenderit
secundum quod in capitu
laribus aui et patris nostri scriptum habetur inde
fiat · Et si necesse
fuerit ut Iustitia non proteletur ,
aduocato denuntietur ut ipsum latronem reddat
et
eos qui eum contenderunt praesentet vt debitam dis
ciplinam inde
sustineant et emendationem inde con
gruam faciant , quod si facere
neglexerit vsque ad secun
dam vicem bannum dominicum inde componat , et
sic
per fideiussores ad praesentiam eorum deducatur ;
vt et de illo et de
contradictoribus et
de ipso latrone se
cundum quod causa coniacuerit sic decernatur vt
caeteri motum habeant ·
[BK 260 Abschnitt A c. 8]
Hoc etiam commendauerunt seniores nostri vt si
huiusmodi
malefactores sicut praediximus de vno Regno in aliud
fugerint · Similiter
missi illius de cuius Regno fugerit ad
alios missos in illo Regno vbi fugit hoc
notum faciant
et illi missi eos constringant , ut ad illud Regnum et ad
illos missos reueniant et ibi destringi possint vbi ma
lum fecerunt ·
[fol. 14r]
[BK 260 Abschnitt A c. 9]
De aduenis qui
oppraessione Nortmannorum vel Britan
norum in partes
istorum Regnorum confugerunt , statuerunt
seniores nostri ut a nullo
Reipublicae ministro quamcumque violen
tiam vel oppraessionem aut
exactationem patiantur , sed
liceat eis conductum suum querere et habere donec aut
ipsi redeant ad loca sua aut seniores illorum recipiant
quod qui inuentus
fuerit ex
Reipublicae ministris aut aliis
quibuslibet contra hoc pietatis praeceptum facere
aut fecis
se bannum dominicum exinde componat ·
[BK 260 Abschnitt A c. 10]
Vt omnibus denuntietur qualiter cuncti
sint
praeparati ad
quamcumque necessitatem Imminentem vt secundum con
suetudinem prout necessitas euenerit ad dei seruitium
et illorum atque
deffendendum sanctam Dei Ecclesiam et
Regnum omnes sint praeparati ·
[BK 260 Abschnitt A c. 11]
Capitula autem aui et patris nostri , quae in praescriptis commemorauimus , qui ex missis
nostris non habuerint et eis indiguerint ut commissa per illa corrigere possint
sicut in eisdem capitulis iubetur de scriuio [!] nostro a cancellario
nostro accipiant vt rationabiliter et legaliter cuncta corrigant et disponant ·
[BK 260 Abschnitt A c. 12]
Vt vnusquisque missus in suo missatico prouisionem habeat vt
si aliquis de nostris fidelibus per missaticum suum transie
rit aut
ibi consistens et commanens rapinas et depraeda
tiones aut alia inlicita
fecerit , de quibus Deus offendi solet
et populus pro oppr
essione
gemere , quatenus hoc subtili
ter et veraciter inuestiget
et nobis renuntiet qualiter inde
nos sic ordinemus , ut nec ipsum nec alium hoc
agere delectet ·
[BK 260 Abschnitt A c. 13]
Vt missum illorum missaticis curam habeant ne homines
nostri aut alii quilibet vicinos maiores et minores tempor[.] aestatis quando ad herbam suos caballos mittunt et
tempore hiemis quando marascalcos illorum ad [fol. 14v] fodrum dirigunt vicinos
maiores et minores depraedentur et sit egerint hoc etiam vt praediximus veraciter
missi nostri inuestigent et nobis renuntient vt in seniore hoc sic emendemus , quatenus homines suos in potestate habeant et contenti sint debitis ,
indebita iniuste non appetant ·
Haec memorabilia Capitula , quae Sequun
tur
dedit missis suis domnus Carolus
anno DCCCLIIII · in mense
Iunii quando apud Attiniacum cum fratre suo H
lotario
fuit loquutus vt ill
a vnusquisque missus in suo missatico
per
Regnum illius exequi procuret ·
[BK 261 Abschnitt A c. 1]
De missis pro latronibus scilicet ut addantur et suppleantur
missi , qui illa peragant , quae in capitulis continentur quas supra in Siluaco illum edidisse praescripsimus ·
[BK 261 Abschnitt A c. 2]
De marittima custodia et secundum consuetudinem
vigil
an
ter
disponerentur
[BK 261 Abschnitt A c. 3]
De viis per aquas videlicet vt vbi nouiter clausae erant
aperirentur sicut antiquitus fuerunt apertae ·
[BK 261 Abschnitt A c. 4]
De pontibus restaurandis videlicet vt secundum capitularia aui et patris sui vbi
antiquitus fuerunt rafficiantur ab his , qui honores illos tenent , de quibus ante
pontes facti vel restaurati fuerunt ·
[BK 261 Abschnitt A c. 5]
De nauibus quae vadunt sub pontibus videlicet vt inde teloneum non exigatur ·
[BK 261 Abschnitt A c. 6]
De aduenis quos afligunt ministri
Reipublicae scilicet , ut qui
ab illis quos nortmanni , vel
britannes aflixerunt et ideo
me
ndicando
in istud
Regnum venerunt , vel qui propter
aflictionem aquitanicam
huc venerunt censum vel ope
rationes exigere hoc cum sua lege illis
emendent et qui
dein
ceps
hoc facere praesumpserint simul cum emenda
tione dominicum bannum componat ·
[fol. 15r]
[BK 261 Abschnitt A c. 7]
De latronibus qui nunc nihil mali faciunt et quod iam diu
fecerunt emendatum habent et nullus modo super eos clamat
videlicet ut propter hoc modo non puniantur ·
[BK 261 Abschnitt A c. 8]
De hominibus , qui in banno et in poenitentia missi sunt et
peius semper faciunt scilicet ut
a missis capiantur et cons
tringantur ·
[BK 261 Abschnitt A c. 9]
De monetis et falsariis fabris videlicet vt diligenter
inquirantur et emendentur ·
[BK 261 Abschnitt A c. 10]
De rebus Ecclesiarum in alodem datis videlicet ut a missis
in
quirantur et describantur et Regi renuntient
ur
[BK 261 Abschnitt A c. 11]
De monasteriis circumeundis id est ut sicut ordinatum
fuit ita missi exequi procurent ·
[BK 261 Abschnitt A c. 12]
De hominibus qui iterum a nouo raptos faciunt ut a mis
sis compr
ehendantur
et constringantur et ad Regis
praesentiam deducantur ·
[BK 261 Abschnitt A c. 13]
De fidelitate Regi promittenda id est omnes per Regnum
illius franci fidelitatem illi promittant , et qui dicunt se illam
promisisse aut certis testibus hoc aprobent aut Iurent se illam ante Iurasse aut
illam ipsam fidelitatem promittant ·
Haec sunt adnuntiationes , quas Hlotarius
et Carolus apud Leudicam
adnuntiauerunt
Anno DCCCLIIII ·
HLOTARIVS SERENISSIMVS IMPERATOR ·
[BK 207 Abschnitt A c. 1]
Scire volumus vestram omnium fidelitatem quia frequenter
praesenti anno dilectissimum fratrem nostrum Hludouuicum in
uitamus ut commune colloquium cum
fidelibus nostris
haberemus atque cum illis de domini voluntate quantum
ipse
inspirare vellet ac de sanctae Dei Ecclesiae
[fol. 15v] vtilitate nostroque ac
nostrorum profectv honore et neces
sitate tractar
emus
et
ordinaremus Sed quia praedictus
frater noster hactenus sicut optaueramus quibusdam
impedientibus causis venire distulit nos illud omittere vo
luimus quin
vtiliter nos coniungeremus ·
[BK 207 Abschnitt A c. 2]
Nunc volumus vos certos reddere de nostra coniunctione
quia christo
propritio [!] secundum Deum ad salutem sanctę
Dei Ecclesiae
nostramque ac vestram communem vtilitatem et
necessitatem indissolubiliter corde
et opere coniungere
nos voluimus vt vnum
simus in christo et vos vnum sitis
nobiscum ·
[BK 207 Abschnitt A c. 3]
Sapiatis quia legem quale
m antecessores nostri hoc est pa
ter et auus noster vestris antecessoribus concesserunt et
seruauerunt nos similiter vobis perdonamus et inuiola
biliter atque
incorrupte et praesentibus et futuris tem
poribus per omnia volumus
obseruare ·
CAROLVS GLORIOSISSIMVS Rex
[BK 207 Abschnitt B c. 1]
Hanc siquidem coniunctionem facere idcirco vsque nunc
distulimus quia volumus ut supradictus frater noster
nobiscum pariter conueniens in ea coniunctione se nobis
associaret · Sed
quia ille aliquibus impedimentis praepedi
tus venire omisit nos audita
perturbatione , quam fi
lius eius facere conatur conso
ciare
nos voluimus sciatis
ergo quod in prosperis et in aduersis simul
erimus nec
poterit nos Deo adiuuante vllum offendiculum ab ea cha
ritate separare , qua fraternis vinculis astricti sum
us sed
vbicumque
alterno Solatio et adiutorio indigu
erimus
quan
tum
dominus permiserit in inuicem sustentari et supporta
ri cupimus atque
contra omnem terrenum Inimicum auxi
lium in alterutrum ferre volumus ·
[fol. 16r]
[BK 207 Abschnitt B c. 2]
Si autem isdem frater noster sicut
optamus et ei mandamus
hoc agere distulerit , nos ita coniuncti sumus vt vnus
alteri
tale prebeat solatium et adiutorium quatenus vbicumque neces
se fuerit amodo et dein
ceps
sicut praemissimus vnusquisque
Regnum
sibi diuinitus commissum quiete obtinere possit
et si aliquis patri suo superstes
extiterit , ipse qui remanse
rit nepot
es
suos vna cum Regno
patris sub tuitione et def
fen
sione
habeat vt contra aduersantium machinationes
auxiliante Deo ita muniti
existant qualiter quieto ordi
ne Regnum patris opprimere valeant ·
[BK 207 Abschnitt B c. 3]
Certissime igitur deuotionem vestram scire cupimus quia
vera
citer
recognoscimus in multis dominum
offendisse animosque
vestros diligenter molestasse quae videlicet cuncta ita
fauente
christo pro viribus emendare uti habemus ut Deum placare
et vestrae
deuotioni satisfacere possumus
de
quibus omni
bus certiores
vos reddere curabimus cum pluriores nostri fi
deles conuenerint aut cum
praefatus frater noster , vt enim
mandamus venerit , si
tamen venire voluerit quomodocumque
vobis amabilius erit , ita ut vera
citer
cognoscatis permis
sionem nostram omnimodis attendere et plenissime nos
obseruare
velle ·
[BK 207 Abschnitt B c. 4]
Illud praeterea in commune vestra omnium comperiat soler
tia quia ideo vobis in hoc sacro loco haec solicite denun
tiare volumus
ut
noueritis cuncta , quae dicimus domino
fauente sanctisque eius
suffragantibus in quorum prae
sentia denuntiantur inuiolabiliter
obseruaturos nos esse ·
Hoc est consilium , quod Episcopi et Caeteri fideles
domni Caroli apud Banoilum communiter illi
dederunt anno Incarnationis domini nostri Iesu christi
D[CCC]LVI · in mense Augusti ·
Increpatio quam in Epistola domini
Apostholici
[fol. 16v] vobiscum et cum aliis fidelibus nostris audiuimus seuerissime
nos
tangeret si nos aliter non egissemus quam isdem dominus apos
tholicus nos egisse secundum quod ipse audierat cum magna
auctoritate mandauit · Nam quia nos in isto facto vnde nos specia
liter
redarguit consentientes non fuimus et vos ac fideles
vestros
quos inde admonere conuenit et verbis et scriptis sicut ipsi
scitis , et
manentia scripta testantur frequenter et salubriter
commonuimus ut contra salutem
et auctoritatem factum erat
emendaretur , et
ne deinceps committeretur omnimodis caue
retur damnabiliter ista
increpatione non tangimur · Sed et
nunc nostris monitis illius monita coniungentes
et illius mo
nitis nostra monita subiungentes hortamur , ut statum
monas
teriorum in Regno vestro
consistentium , aliter quam debeat
et deceat peruersum et confusum quanto
citius
ac melius
et possibilius itaque rationabilius potueritis , restituere
et
corrigere studeatis et non solum hoc vos , et commissos vobis
in Regno
vestro agere commonemus ; verum etiam monemu
s
hortamur et pr
ecamur
, ut capitula , quae vos ipse cum
fide
libus vestris in Colonia villa manu propria
confirmastis , sed
et ea quae in Belluaco Ciuitate Episcopis
tradentibus sub con
ditione notissima suscepistis , illa quoque quae
confratribus
vestris secus Teudonis villam in loco qui
dicitur
Iudicium approbastis cum Illustribus viris et sapientibus
baronibus vestris obseruanda delegistis · Sed et illa , quae
cum fratribus vestris
apud
Marsnam manu propria confir
mastis · verum et illa , quae in
Synodo suessonica , cui vestram
praesentiam exibere dignati
fuistis acceptastis
: necnon
et
illa , quae in Siluaco decreuistis cum his quae in Leodico
cum fratre vestro Hlotario annunciastis diligenter et
frequen
ter ad memoriam reducatis ac relegatis et quae in Regno vestro
contra illa acta sunt contraque et diuinam et salubrem
auctoritatem , quam
progenitores et praedecessores vestri directo
[fol. 17r] ordine tenuerunt et
obseruauerunt perpetrata sunt quam po
tius ratio et possibilitas
permittat corrigere procuretis · Et ne
de Caetero a quocumque contra haec agantur
omnes communiter
cooperante domino caueamus · Et si quid contra haec actum
fuerit statim ut
citius
fieri potuerit aequitate et ratione ac
possibilitate dictante
absque dolo cum recta
intentione et
lege ac auctoritate competente vnicuique ordini corrigatur · Et ne
laeue
cuiquam videatur quod Deo teste ac mediante manu
propria confirmatum et sponsione
cum veritatis , quae deus
est assertione prolatum discat ex confirmationis
cautione
in terris et ex baptismatis ac caeterarum obseruationum
confirmatione in coelis quantis nexibus quisque teneatur obs
trictus ,
omnisque quod diuino spiritu dicitur comuniter audia
mus nisi conuersi
fueritis gladium suum
vibrauit
, arcum suum
tetendit et parauit illud et in eo parauit vasa mortis
de
quibus nos omnes ad se et ad mandatorum suorum obserua
tionem
conuersos et in obseruatione eorundem permanentes
eripiat Iesus christus dominus
noster , cui est honor et gloria
potestas et imperium per omnia saecula sęculorum
amen ·
HAEC quae sequuntur Capitula misit domnus
Rex Carolus ad franchos et Aquitanos , qui ab eo
disciue
rant anno Incarnationis Dominicae DCCCLVI ·
Nonis Iulii
de palatio c
arisiaco
per fideles missos
suos ad Alardum
abbatem R
[o]dolphum
Richuinum ad Algarum et Beren
garum ·
Mandat vobis noster senior quia suus
auunculus Rudul
phus illi de vestra fidelitate
nuntiauit , et quod vos illum
praecastis , ut ad vos suos denominatos fideles in
sua mer
cede transmitteret , et vos illi per illos vestram necessitatem
et voluntatem mandare volebatis , et si aliquid factum
[fol. 17v] habebatis
quod necessitas fuisset emendare voluntarię
per illorum consilium emendabitis et
qu
od vobis consilium
donauerint ad nostri
senioris fidelitatem et vestram sal
uationem voluntarie faceretis ·
Et mandat vobis noster senior quia
placet ei quod illi su
us auunculus de vestra
fidelitate et bona voluntate nun
ciauit et secundum vestram
depraecationem transmisit
nos sicut praecastis ad vos et mandat vobis quia si
aliquis
aut ipse senior noster aut aliquis ad illum aliquem
de vobis
comperdere voluit et propter hoc ad tempus aliquis de vobis
ab
illius praesentia et ab illius seruitio se subtraxit quia
omnes quicumque de vobis
ad rectam rationem ad illum et ante
suos fideles venire voluerit , hoc ei concedit , et si Iuste et ra
tionabiliter inuentum fuerit
quod contra rectam rationem contra
eum aliquis
de
vobis habuerit cum consilio fidelium suorum hoc
volun
tarie emendabit · Et si inuentum fuerit quod illam causam vn
de aliquis de vobis conquirere voluerit per rationem fecerit
volet
ut sicut per rationem fecit , ita facta per rationem
permaneat ·
Mandat vobis ut si aliquis de vobis rectam rationem ad illum
et ante suos fideles praecauerit , et inde in rectam rationem venerit et
iuste et rationabiliter inuentum fuerit quod rectam rationem aliquis de vobis non
habeat , et ipsa recta ratio illum conuicerit quasi secum crediderit et
humiliauerit , ut emendare voluerit et in ipsa emendatione permanere
voluerit quia sicut cum suis fidelibus rationabiliter inuenerit , vt
rationabilem misericordiam faciat voluntarie paratus est facere ·
Mandat vobis quia si aliqu
is
est de vobis qui non
se confi
dit in sua
consientia [!] , ut rectam rationem praecare
aut
non velit aut non audeat et se recognoscit et poenitet et mi
sericordiam illius et indulgentiam petierit quia illum tantum
[fol. 18r] vt inante
sicut debet se caueat voluntarie vnicuique , qui sic
se recognoscit misericordiam
et indulgentiam donat ·
Mandat vobis ut ne aliquis de illo inante dubitet quia ipsam rectam rationem , qui illam quaerit semper illi vult conseruare
et illam misericordiam , quam modo illi concedit similiter illam semper vult
conseruare , si ille aliam iterum talem causam non commiserit , pro qua rectam
rationem Iustum Iuditium debet sustinere ·
Mandat vobis quia si aliquis de vobis talis est qui dicat quia
paupertate et necessitate quia multos dies in illius serui
tio
misit , et omnia quae habuit dispendit ad talem coniunc
tionem ut aliquid
impetraret quod per seruitium impetra
re non potuit sic
Iunxit
quia si hoc nostro seniori ante suos
fideles
demonstrare potuerit et hoc si verum inuentum fue
rit quod senioris nostri culpa fuerit quod per necessitatem
aliquis
de vobis rationabiliter de seruitio illius se tali
modo subtraxerit , quia senior noster hoc voluntarie
recognoscit et cum consilio de
suis fidelibus hoc quam
citius et rationabilius potuerit emendabit ·
Mandat vobis quia si aliquis de vobis dixerit quod
hoc
quod fecit non pro sua infidelitate de aut
pro sua
deinho
norantia
fecit , et timet aliquis de vobis
quod noster
senior alicui de vobis reputare inante debeat
hoc factum
aut pro sua infidelitate aut pro sua deinho
norantia
et
propter hoc iam vltra ad illum non debeat consilium
acaptare quia
qualiscumque de vobis tali modo in isto
facto commisculatus est , si inante illi
sic obediens et
fidelis et adiutor ad suum Regnum et debitum honorem
continendum
fuerit , sic per
rectum homo suo seniori
et suo Regi esse debet , quia nulli de ista causa volet
reputare sed totum ex corde dimittere quod in illius per
sona in
ista causa commisit et suum seruitium quod
[fol. 18v] illi et ante fecit et adhuc deo
Iuuante faciet debite et
rationabiliter vult illi merere · Si autem aliquis illi
aut
alicui iniuste abstulit lex hoc sicut consuetudo et rec
tum est
pacificabit ·
Et sciatis quia senior noster sicut
subinde voluit deo gratias
nunc ad bonum effectum perduxit , et rogauit fideles
suos , ut sine illa
mala suspitione de illius iracundia
aut animi commotione communiter quaerant , et
inue
niant atque describant hoc quod ille secundum suum mi
nisterium facere debet , et quae facere illum non conde
ceant et vbicumque inuentum fuerit quod fecit quod facere
non debuit paratus est , ut cum Dei adiutorio et fide
lium suorum consilio hoc quam
citius cum ratione
et possibilitate emendare potuerit emendet , et inante
corrigat et correcta custodiat , et quod
facere de
buit , quod ad salutem et honestatem illius pertinuit et
aliquid
munus fecit hoc cum Dei adiutorio et fidelium
suorum consilio
et auxilio facere quam
citius
cum ratione et possibi
litate potuerit faciat ·
Et similiter vult vt nos queramus et inueniamus et des
cribamus quid et qualiter nobis fidelibus suis in vno
quoque ordine contra illum conueniat facere et quid non
conueniat facere , ut
illa , quae conueniunt faciamus et
illa quae non conueniunt caueamus , et
vbicumque in retro
aliquid a nobis suis fidelibus in quocumque ordine facta
sunt , quae non condeceant cum Dei et illius auxilio et
nostro communi consilio
quum
citius
cum ratione et possi
bilitate emendare potuerimus emendemus
et inante
corrigamus et correcta custodiamus ·
Et sciatis quia sic est ille adunatus cum omnibus suis
fidelibus in omni ordine et statu , ut si ille Iuxta hu
manam
fragilitatem aliquid contra tale pactum fecerit
[fol. 19r]
Illum honeste et cum reuerentia sicut seniorem decet admo
neamus , ut ille hoc corrigat et emendet et vnicuique in suo
ordine
debitam legem conseruet · Et si aliquis de nobis in
quocumque ordine contra istud
pactum in contra illum fece
rit si talis est , vt
ille eum
inde admonere velit vt
emendet
faciat et si talis est causa , ut
illum
inde familiariter non
debeat admonere
ante suos pares illum in rectam rationem
mittat , et ille qui debitum pactum et
rectam legem et de
bitam seniori reuerentiam non vult exhibere et
obserua
re iustum Iustitiae Iudicium sustineat , et si sustinere
non voluerit et contumax et rebell
is extiterint et con
uerti non potuerit et nostra omnium societate
et Regno ab
omnibus expellatur · Et si senior noster legem
vnicuique
debitam , et a se et a suis antecessoribus nobis et nostris
antecessoribus perdonatam , et rectam rationem et
misericordiam competentem
vnicuique in suo ordine con
seruare voluerit , sciatis quia sic est ille
nobiscum , et nos
cum illo adunati , et sic sumus omnes per illius volun
tatem et con
sensum
confirmati Episcopi atque abbates cum
laycis et layci cum viris ecclesiasticis , vt nullus suum
parem dimit
tatur
, ut contra suam legem et rectam ra
tionem et Iustum
Iudicium etiamsi voluerit , quod ab
sit Rex noster
alicui facere non possit ·
Et sciatis quia ad hoc querendum , et inueniendum et
statuendum atque confirmandum cum nostro et caetero
rum fidelium suorum
consensu habet noster
senior
constitutum locum vermeriam palatium et tempus
ac
diem XIIII ·
Kalendas Augusti et habet ex nomine des
criptos fideles suos
per quorum tractatum ista causa
Deo adiuuante , ad perfectam perfectionem
perueniat
et habet VII ·
Kalendas Augusti ad ipsum palatium vermeriam
[fol. 19v] generaliter omnes fideles suos conuocatos , ut omnibus suam
voluntatem et perdonationem et nostram
qui fideles ip
sius sumus , deuotionem adcognouit , et ut ista conuenientia
quam teste Deo
confirmabimus inante diebus vitae suae
et diebus vitae nostrae conseruetur et ipse
suis successoribus
contra successores nostros , et nos nostris successoribus suis
suc
cessoribus conseruandam in Dei nomine relinquamus ·
Et sciatis quia vult senior noster et
nos caeteri fideles illius
ut si vos , qui illius fideles et consiliarii esse
debetis vo
lueritis sicut vobis diximus ad illius praesentiam et fi
delitatem atque seruitium venire , et cum nobis in ista so
cietate esse quia et ips
e
et nos , quae voluntari
e
vo
lemus et cum nobis cum hoc et quaeratis et inueniatis
et statuatis , atque conseruetis et nos cum vobis similiter
et vobis aliis
omnibus sicut et nobis debitam legem
et rectam rationem dehinc inante sicut rectum
est
vult conseruare sicut sui antecessores
qui hoc melius
et rationabiliter fecerunt nostris et vestris antecesso
ribus In omni ordine conseruauerunt ·
Et mandat vobis noster senior quia si
aliquis de vobis talis
est cui suus senioratus non placeat et illi simulat ad
alium
seniorem melius quam ad illum acaptare possit veniat
ad illum et ipse
tranquillo et pacifico animo donat illi
commeatum tantum ut ipsi et in suo Regno
id suis fide
libus aliquod damnum , aut aliquam marritionem non
faciat , et quod Deus illi c
upierit
, et ad alium seniorem
acaptare
potuerit paciffice habeat ·
Et si aliquis fuerit de vobis qui velit dicere quia non
credit fidem senioris nostri et suspectus sit de sua per
ditione et propter hoc non audeat ambulare ad illum
nos
vobis
damus Dei et nostri senioris caroli fidem et de
[fol. 20r] suis
Episcopis et fidelibus damus fidem , quia quantam Deus
vos saluauerit , et vos
ipsos saluaueritis sani ambuletis
et sani cum illo sitis , et sani si vobis cum
illo sicut
debet non con
uenerit retornetis tantum vt paciffice et sine seditione
ambuletis
et suos fideles non sollicitetis ·
Et si adhuc dubitatis et ali
am
firmitatem quaeritis
tan
tum ut contra rationem non quaeratis si ad illum sicut
diximus ambulare vultis etiam et ad hoc parati sumus
vt faciamus quia
certi sumus quia omnia cum securita
te facere possumus ·
ISTA CAPITVLA
MISIT
Rex de Basiu per Hadabrannum et Bettonem ·
Mandet vobis senior noster salutes ,
mandet etiam vobis quia valde miratur quod placitum tale non custoditis sicut vos
illi promisistis et sicut ipse vobis mandauit ·
Mandet vobis senior noster quod si
propterea hoc placitum dimisistis vt fratres eius expectare voluisset et eis
aduentum Iuxta quod illi mandastis non sine aliis suis fidelibus
quos modo secum non habuit Inuenire potuit , vt necesse esset inde aliquam
expectationem facere ·
Habet senior noster constitutum aliud
placitum
Kalendis Sep
tembris in villa Melfa vbi
ei occurrere sui fideles de
bent , propterea mandat vobis vt vos tali
loco et vobis
congruo et eidem praemisso loco proximo veniatis
vti [!]
tales
vos fideles transmittere ad vos possit , quos vobis mitten
dos postulaueritis ·
Scitis quia vult vobis hoc obseruare secundum quod vo
bis in vermeri
a concessit et sicut
scriptis et verbis antea
mandauerat , ut quicquid amplius iuste et rationabiliter
[fol. 20v] postulare vultis patri
et de expectatione secundum
quod cum fidelibus suis inuenerit quod Dei voluntati et
eius fideli vsque
suorum honori non sit indignum propter
Deum et nutrimentum domni et genitoris sui ac illius
et seruitium illi a vobis impensum
hoc vobis adsentire
non contradicit ·
Mandet vobis ut memores sitis Dei et vestrae christiani
tatis et nutrimenti genitoris eius , et sui , et debitę fideli
tatis et Regni superuenientis periculi studeatis suos fide
les sanctae matris Ecclesiae et sui vnanimes fieri , et om
nipotentis
Dei voluntatem ac
illius fidelitatem communemque
salutem simul cum ipso fideliter explere ad resistendum
Inimicis et
christiani nominis persequutori
bus ·
Istum
mis
saticum transmisit domnus Rex gloriosus
Karolus
per Adolardum abbatem et Richuinum ,
et Rodulfum
et Berengarium ·
Mandet vobis senior noster salutes et
mandat vobis quia quicquid in vestra causa secundum consilium suorum
fidelium , melius et honestius inuenire potuit per suos fideles et sua capitula
iam per duas vices nobis mandauit ·
Mandat vobis quia sicut per illos suos fideles et per
eadem capitula vobis innotuit ,
Si
vult ergo vos attende
re et
obseruare , et si vos adhuc talem causam eum pos
tulare volueritis quae
ad suum honorem et ad vestrum
profectum pertineat paratus est etiam in hoc
secundum
vestram petitionem facere Iuxta consilium fidelium suorum ·
Mandat etiam vt recordemini Dei et vestrae christianita
tis et condoleatis atque compatiamini huic sanctae Ecclesię
quae et
a vobis et ab aliis miserabiliter est oppressa et
[fol. 21r] depraedata et quae
crudeliter et
ex altera parte perse
quitur a paganis , et
non vos dissocietis ab vnitate et vna
nimitate fidelium Dei , sed
accederet is praesentialiter
vos illi adunare et c
oniugere
aliis Dei
suique fidelibus ad
deffen
sionem
sanctae Ecclesiae et suam fidelitatem ·
Si autem dicitis vos propter pares vestros , qui praesentes
non
sunt hoc non posse facere , mandat vt vos , qui inpraesentia
rum estis talem securitatem ei faciatis , ut non propter
aliam
causam hoc dimittatis quod per nos vobis mandat
nisi propter
illos vestros pares , qui praesentes non sunt
et facit ei securitatem vt illos
vestros pares ad Dei serui
tium et ad suam fidelitatem , in quantum
potueritis
exortemini , et conuertatis , et si illos conuertere non po
tueritis vos ab eius seruitio non vos subtrahatis , quoniam si
omnes ad eum conuerti volueritis paratus est vos om
nes secundum sanctae
Ecclesię vtilitatem et suum hono
rem et vestrum communem profectum
recipere et saluare
et honorabiles semper habere , et nulli vmquam impu
tare in quantum ad se pertinet quicquid negligenter
factum habetis
de eius seruitio aut in ista causa con
tra illum egistis ·
Et mandat vobis quia postquam vestram fidelitatem
cognouerit securos etiam vos faciet ex sua parte quod nulli debeat reputare hoc
quod erga illud negligenter egit in hac causa , Ita tamen suos quoque
erga illum debitum honorem et debitam fidelitatem conseruaueritis
sic vt ei suique fideles ·
Et si aliqua pars ex vobis ad eius senioratum et ad eius
fidelitatem reuerti voluerit , similiter est paratus eos benigne
recipere et erga illos omnimodis adimplere quae superius scripta sunt ·
[fol. 21v]
11
Istum missaticum transmisit Rex per Hincmarum et
yrminfridum Episcopos et per Adolardum
abbatem et Ro
dulfum et Ruchuinum , et Berengarium ·
Mandat vobis senior noster salutes et
mandat vobis qui
a pro
Dei amore et pro vestrae quondam fidelitatis
seruitio sibi
impenso , omnes suos vult saluos esse et sine aliqua occa
sione omnes suos , ad Dei seruitium et ad suam fidelitatem
atrahere
cupit · Et ut omnibus manifestum fiat quia sicut
omnes vos vult saluare sicut suos
fideles et nulla occa
sione intermissa aliquem ex vobis perdere vult , et
vt
etiam contra pares vestros absque laesione salui esse possitis
sicut
debetis , et christianos oportet talem causam qua
lem vos eum postulastis
libentissime vobis concedit
secundum consilium suorum fidelium vsque ad condictum
placitum quod
est
V ·
Idus octobris
carnutum · Ita tamen
securitatem et vos ei talem faciatis
vsque ad illum pla
citum in pace maneatis , et null
am dehonorationem
In aliqua causa erga eum , aut erga suos fideles facia
tis quam rationabiliter et possibiliter vitare , et ca
uere potestis , neque impedimentum suis fidelibus facia
tis , nec in
praedatione nec in aliqua inquietudine ·
Et concedit vobis ut omnes si in
honoribus
et in alodis
nostris
interin [!] consistatis
exceptis his quorum ho
nores senior noster donatos
habet · Et si aliqui sunt
ex vobis , qui honores non habent si volunt in suis
alodibus consistere , aut cum aliis eorum paribus
vel amicis faciant , et
etiam si voluerint
cum
se
niore nost
ro
manere ; Ita tamen ut
cum pace viuant
et ipsi et sui etiam hoc clementer concedit ea vide
licet ratione et vos securum de vobis illum faciatis
et nullum suum fidelem
aliquo modo de sua fide
[fol. 22r]litate subtrahatis ; neque solicitetis ·
Et si aliquis ex vo
bis fuerit , qui hanc
pacem isto
modo seruare
noluerit a vestro consortio omnes eum vnanimiter ex
pellatis si emendare noluerit quod negligenter fecisse
manifestum fuerit ·
[BK 266 Abschnitt A Prolog]
In nomine sanctae et indiuiduae trinitatis Caro
lus gratia Dei Rex
Illustri Episcopo et dilectis ac fidelibus
missis Illustribus , comitibusque
nostris
Illustribus salutem ·
[BK 266 Abschnitt A c. 1]
Notum sit fidelitati vestrae quia XV ·
Kalendis Marcii secun
dum sacram auctoritatem synodum
venerabilium Episcoporum ac
conuentum fidelium nostrorum apud Carissiacum
fecimus conuenire , cum quibus inter caetera ecclesiastica vti
litatis ac Regni necessitatis negocia considerauimus
qualiter rapinae ac
delationes , quae partim occasio
ne superirruentium paganorum , partim
mobilitate
quorundam fidelium nostrorum in Regno nostro per
eos etiam qui
Ecclesiam Dei deffendere et tueri
et Regni solliditatem ac quietem debuerant
pro
uidere grassantur aliquo modo annuente domino
sedari valeant
et amoueri ·
[BK 266 Abschnitt A c. 2]
Quorum consultu decreuimus ut quia peccata , quae
in suo
initio , ut sunt magni ponderis aestimantur per
nicioso processu ipso
etiam exitiabili supra Ius men
tib
us
l
euantur
et quasi insensibiles reddunt ac si
quando res
ipiscere
moliuntur eas saepius obligent vt
si resurgere velint non possint
antequam censura
Ecclesiastica et legales sententiae huiusmodi praedatores
terribiliter et damnabiliter feriant Episcopi quique in suis
parrochiis , et missi
in illorum missaticis comitesque
in eorum committatibus pariter placita teneant
[fol. 22v] quo omnes
Reipublicae ministri et vassi dominici omnesque
quicumque vel quorumcumque homines
in eisdem parro
chiis et commi
tatibus commanent sine vlla personarum
exceptione et excusatione aut dilectione
conueniant ·
III ·
[BK 266 Abschnitt A c. 3]
Et Episcopi illius
parrochiae breuiter adnotatas sententias
de huiusmodi causa euangelicae videlicet
et aposthol
icae atque profetissae auctoritatis necnon et decreta Apostholica
atque
canonica omnibus relegat et aperto sermone cunctis
quale quantumcumque peccatum
sit , et qualem quantamque
poenitentiam et quam Immanem seuerissimamque vindictam
exposcat cum aliis debitis et necessariis atque vtilibus prę
dicationibus Innotescere curet ·
[BK 266 Abschnitt A c. 4]
Missi quoque legales
sententias sicut eas cognitas habent
adnottent et praedecessorum nostrorum Regum
atque impe
ratorum , nostraque capitula de hac causa in vnum collecta
omnibus nota fiant Et episcopi Dei et apostoli auctoritate ta
les
depraedationes omnibus interdicant et missi ac co
mites nostri cunctis ex
nostro Regio nostro banno
prohibere firmiter studeant , ut cognoscant omnes
quasi abhinc inante in Regno nostro talia facere
aliquis praesumpserit secundum
diuinas sententias
specialem excipie
t sententiam et secundum leges
ac
capitula Regia emendare cogetur , et secundum
Iudicium fidelium nostrorum
condignam vindictam
suscipiet ·
[BK 266 Abschnitt A c. 5]
Et si talis persona fuerit
vt Episcopi et missi nostri ac comites in illorum ministeriis quod prauum actum
fuerit potuerint emendare secundum praefixum modum , illud enim dare
studeant , aut per fideiussores ad nostram praesentiam venire fiant [fol. 23r]
[BK 266 Abschnitt A c. 6]
Si autem aliquis quiscumque inoboediens
extiterit cum summa festinatio
ne nobis notum facere curent ut
quanto citius ad nostram praesentiam
illum venire Iubeamus et dignam vltionem secundum
iudicium fide
lium nostrorum sustineat ·
[BK 266 Abschnitt A c. 7]
Et si quod absit talis emer
serit
, qui Dei timorem postponat et
ecclesiasticam auctoritatem contemnat
et Regiam potestatem refugiat
sciat quiscumque ille fuerit quia et secundum
canonicam auctoritatem
ab omnium christianorum
coetu et sanctae Ecclesiae consortio et
in coelo et in terra alienus efficietur
et regali potestate atque
omnium Regni fidelium vnanimitate sicut Dei et Ecclesię
inimi
cus et Regni deuastator persequetur vsque dum a Regno ex
terminetur ·
[BK 266 Abschnitt A c. 8]
Et si aliquis comes fuerit , qui hoc in suo comitatu fuerit aut ibi talia increscere permiserit , ut aut ipse
illa non emendet aut nota nobis non fecerit , ut nostra auctoritas talia corrigat
sciat quia talem sententiam inde sustinebit sicut tempore antecessorum nostrorum consuetudo fuit ·
[BK 266 Abschnitt A c. 9 BK 266 Abschnitt A c. 10]
Et si
aliqui
iterantes depraedationes et rapinas per Regnum
nostrum fecerint , Et episcopi sic missi et comites hoc emendare non
potuerint
quam
citius
possint nobis notum facere curent
vt Iubeamus ipsos depraedatores
per eandem viam cum mis
so nostro redire et illa omnia , quae alii
egerant legaliter emen
dare , et talem harmiscaram sicut nobis Iussum
fuerit
aut Iudicium sicut cum fidelibus nostris considerauerimus
sustinere ·
Quia autem
dilecti fratris nostri ac nepo
tum nostrorum
homines fuerint , qui talia egerint et hoc nobis innotescant
vt illis nota faciamus , et illi suos homines sicut illi
s me
lius visum fuerit de talibus castigare procurent , sicut
et nos no
stros homines castigare volumus
si in illorum Regnis
indecentia et aliqua noxia , quod absit facere
praesumperint [!] ·
SANCTVS GREGORIVS PASTORALI DICIT · [fol. 23v]
Admonendi sunt qui aliena rapere contendunt , ut sollicite
au
diant quod veniens in Iudicio dominus dicat , esuriui enim et
non dedistis mihi manducare et caetera quibus dicit , Disce
dite a me
maledicti in ignem aeternum , qui paratus est diabolo
et angelis eius · Hinc ergo
colligendum est quanta d
amna
tione
plectendi sicut qui aliena rapiunt si tanta animad
uer
sione
feriuntur qui sua indiscrete tenuerunt · Perpen
dant quo eos
obliget reatu res capt
a si tali subycit poena
non tradita ·
Perpendant quod meretur Iustitia illata si tanta percussio
ne digna est pietas non impensa · Audiant
raptores , vae ei , qui mul
tiplicat non sua vsquequo , et aggrau
at
contra se densum lu
tum · Densum lutum contra se aggrauare est terrena lu
cra
cum pondere peccati cumulare · Audiant quid christus
dicat Quid prodest homini si
totum mundum lucretur , ani
me vero suae detrimentum fiat , id est , quid
prodest homi
ni si totum quod extra se congregat , sed hoc solum quod
ipse est damnat · Audiant illi , qui rapiunt in hoc
sae
culo
defficient , aut in
soeculo
dimittent , sed secum ad Iu
dicium causas rapinae , id est
damnationem secum fe
rent · Et alibi scriptum est , Audiant quia Propheta
Es
ais
dicit Rapina pauperis in domo nostra et causa viduae
non
ingreditur ad eos , et lacryma viduae vsque maxillam
descendit Et dominus non
delectabitur in illis · Audi
ant quia in cuius domo rapina est siue in
domo corporis
siue in domo mansionis non habitat in illa domo spiritus
sanctus , sed spiritus malignus et si accedit ad communio
nem corporis et
sanguinis christi ante dignam satisfac
tionem non mundatur per illam
communionem a peccato
sed plenius sicut Iudas quando
in cena
plenus rapina
et iniquitate communicare praesumpsit de manu christi
possidetur a diabolo , vnde et suspensus crepuit medius
et ad quem causa
viduae non Ingreditur nec ipse se digne
[fol. 24r] non satisfecerit in caelestem
Ecclesiam intrare valebit · Audiant
rapaces quid iterum propheta dicat Quid praedaris nonne et ip
se praedaberis ,
videlicet quia ille , qui praedatur res pauperum
et Ecclesiarum ac seruorum Dei
praedatur a Diabolo , et
praeda illius fit · Audiant quid sanctus Apostholus dicat
per quem loquutus est christus , et qui
raptus f
[ui]t vsque ad tertium
coelum et qui raptus fuit in
paradisum et audiuit talia secre
ta verba , quae non licebat homini loqui · Ait namque quia
neque rapaces neque homicidae neque adulteri Regnum Dei possi
debunt ille intendat quale quantumque peccatum est rapi
na
quam cum adulterio et homicidio sanctus comparauit
Apostholus , Item ipse dicat si quis fornicator , aut adulter aut
rapax aut homicidia est cum huiusmodi nec cibum sume
christi discipulo id
est christiano licet ante satisfactionem , id
est correctionem , ac emendationem
et dignam poenitentiam
Audiant quod sanctus Ioan
nes
Apostholus electus et dilectus
christi qui in coena
super pectus eius recubuit , tal
[.]m hominem
salutare
vetat dicens , Nec aue
ei dixeris , nec in domum re
ceperis audiant quid in Toletano consilio
sancti Episcopi qui in
coelo cum Deo regnant in terris miraculis corruscant de
to
tius mundi partibus congregati decreuerunt · Si
quis inqui
unt de potentibus clericum aut
quemlibet pauperem aut
religiosum expoliauerit et mandauerit ad ipsum Episcopus vt
e
um
audiat et si contempserit inuicem mox scripta percur
rant per omnes prouintiae Episcopos quoscumque adire potuerit
vt excommunicatus
habeatur donec audeat et reddat alie
na , ecce de pauperum raptoribus ·
Audiant raptores et prae
dones rerum Ecclesiasticarum quid
Sanctus
Anatcletus
papa ab
ipso beato Petro Apostholo praesbiter ordinatus cum totius
mundi
sacerdotibus iudicauit · Dicit namque qui
abstulerit
aliquid
patri vel matri homicidae particeps est Pater noster
sine d
ubio
Deu
s est , qui nos creauit , Mater vero nostra Ecclesia ,
[fol. 24v]
quae nos in babtismo spiritaliter
regenerauit
, ergo qui christi
pecunias et Ecclesię rapit aufert vel fraudatur
homicida est
atque homicida ante conspectum Iusti Iudicis deputabitur ·
Qui
[.]apit pecuniam proximi sui iniquitatem operatur , qui
autem pecunia
m vel res Ecclesiae abstulerit sacrilegium fa
cit , et vt
sac
[r]ilegus iudicandus
est Item sanctus vrbanus
papa et martyr res et
et [!] facultates Ecclesiasticae oblatio
nes appellantur quia Domino offeruntur et vota sunt
fidelium et
praetia peccatorum atque patrimonia pauperum ·
Si quis illa rapuerit reus est
damnationis ann
aniae
et Za
phirae et oportet huiusmodi tradere sathanae vt
Spiritus sal
uus sit in die domini Item sanctus Lucius
Papa rerum Ec
clesiasticarum
et facultatum raptores a
liminibus sanctae
Ecclesiae anathematizatos apostolica auctoritate pellimus et
damna
mus atque sacrilegos esse Iudicamus et non solum eos sed
etiam omnes consentientes eis , quia non solum , qui faciunt
rei Iudicantur , sed
etiam , qui facientibus consentiunt ,
par enim pena et agentes et consentientes
comprahendit [!]
Et sanctus Augustinus
in sermone Euangelii sancti Ioannis
Ita dicit fur
sacrilegus
loculorum sacrorum et domini
corum est Iudas et qui aliquid de Ecclesia furatur et ra
pit Iudae perdito comparatur · Item in sacris
canonibus
sancto Spiritu dictatis et christi sanguin
e
confirmatis
scriptum est · Si quis oblationes Ecclesiae extra ecclesiam
accipere et dare
voluerit praeter cons
cientiam
episcopi et eius
cui huiusmodi
officia commissa sunt nec cum eius volue
rit agere consilio anathema sit · Episcopus autem omnibus
dicere debet quid sit anathema , et ne desperent
osten
dere
debent quandiu duret anathema , id est
quamdiu quisque
errorem non corrigit et digna satisfactione non emendet
vt
reconsiliationem et indulgentiam valeat promereri ·
[fol. 25r] Si quis vero ante
satisfactionem et reconsiliationis indulgen
tiam in peccatis suis
perseuerat mortuus fuerit , iam anathe
ma perpetuum illi erit et peccatum
ad mortem pro quo
non dicit
Apostholus
vt oretur , sed et plura si necesse fuerit Episcopus quis
que
colligere et dicere procurabit ·
Sequuntur
capitula domni Caroli
et Hludouici Imperatorum ·
[BK 266 Abschnitt C c. 1]
Vobis vero comitibus dicimus vos
que commonemus ,
quia ad ves
trum ministerium maxime pertinet vt reuerentiam et hono
rem sanctae Ecclesiae Dei exhibeatis et cum Episcopis vestris
concorditer viuatis et eius adiutorium
ad suum ministerium
peragendum praebeatis vt et vos ipsi in ministeriis
vestris
pacem et Iustitiam faciatis , vt que nostra auctoritas pub
lice fieri decernit vt in ministeriis vestris studiose perficia
tur
studeatis · Proinde monemus vestram fidelitatem , ut me
mores sitis fidei
vestrae nobis promissae et in parte minis
terii nostri vobis commissi ,
in pace scilicet et Iustitia fa
cienda vosmetipsos coram Deo et coram
hominibus tales
exhibeatis , vt et veri nostri adiutores et populi conserua
tores Iuste dici et vocari possitis , et nulla quaelibet causa
aut
munerum acceptio , aut amicitia cuiuslibet vel odium
aut timor aut gratia ab statu
rectitudinis vos deuiare
compellat , qui inter proximum et proximum semper Iuste
dicens · Pupillorum vero et viduarum et caeterorum pau
perum
adiutores ac deffensores et sanctae Ecclesiae , vel
seruorum illius honoratores
iuxta vestram possi
bilitatem
si
tis · Illos quoque qui tem
eritate
et violentia in furta et la
trocinia siue rapinas communem
pacem populi pertur
bare moliuntur vestro studio et correctione sicut
decet com
pescite et si aliqua persona in aliquo vobis impedimentum
fuerit quin ea , quae dicimus facere non valeatis
[fol. 25v] nobis ad tempus illud
notum fiat vt nostra auctoritate adiuti
ministerium vestrum
dign
[e] adimplere possitis ·
[BK 266 Abschnitt C c. 2]
Omnes vero laycos monemus
vt honorem ecclesiasticum conseruent et
dignam venerationem Episcopis et Dei
sacerdotibus exhibeant
ad eorum praedicationem cum suis deuote occurrant et ie
iunia ab illis comuniter Indicta reuerenter conseruent et
suos
obseruare doceant et compellant · Vt etiam dies do
minicus sicut decet
obseruetur , et colatur omnes
studeant
et vt liberius fieri
possit mercata et placita a comitibus
sicut
saepe
admonitum fuit illo die prohibeantur ·
[BK 266 Abschnitt C c. 3]
De pace vero in exercitali
Itinere seruanda vsque ad marcham hoc omnibus notum fieri volumus quod quicumque actorem damni sibi praeterito anno illato nominatim
cognoscit et Iustitiam de illo quaerat et accipiat ·
[BK 266 Abschnitt C c. 4]
Deinceps omnibus
denuntiare volumus vt vnusquisque cog
noscat homines qui in suo obsequio
in tali itinere pergunt
siue sui sint siue alieni , vt ille de illorum factis
rationem se
sciat redditurum , vt quicquid in pace violanda deliquerint
ad
ipsius debet periculum pertinere ea scilicet conditione vt pa
cis
violator primum Iuxta facinoris qualitatem siue coram
nobis siue coram misso
nostro dignas poenas persoluat · Et se
nior qui secundum talem duxerit ,
aut quem constringere
noluit aut non potuit vt nostram Iussionem seruaret ·
Et super in Regno nostro praedas facere non timueri
t
pro illius
negligentia si ante eum de his non admonue
rit , et postquam negligentia
contemptoris ad eius notitiam
peruenerit eum corrigere sicut decet neglexerit
honore
suo priuetur , ut scilicet neuter illorum sine Iusta vindic
ta remaneat ·
[BK 266 Abschnitt C c. 5]
Comites vero ministris Ecclesiae In eorum ministeriis vt hoc
plenius et de nostris , et de se et de suis hominibus obtinere possint
adiutores in omnibus fiant et quicumque prima et [fol. 26r] secunda vice de his a
comite admonitus non se correxerit volumus vt per eundem comitem eius negligentia
ad nostram notitiam perferatur , ut nostra auctoritate quod in nostro capitulari
continetur subire cogatur ·
[BK 266 Abschnitt C c. 6]
De pace admonemus vt omnes
qui per aliqua
scelera rebel
les sunt constringantur ·
[BK 266 Abschnitt C c. 7]
Se pacem et Iustitiam
infra patriam sicut
saepe per alia
capitula Iussimus adimpletum fiat ·
[BK 266 Abschnitt C c. 8]
Si quis domum alienam cuiuslibet infregerit quicquid ex
inde per vim abstulerit aut rapuerit vel furauerit secun
dum legem eam illi cuius domus fuerit infracta et spolia
ta in triplum
componat , et insuper bannum dominicum sol
uat · Si seruus
hoc fecerit sententiam superiorem acci
piat · Et insuper
secundum suam legem compositionem faciat
Si quislibet homo aliquid tale damnum
alicui fecerit
pro quo plenam compositionem facere non valeat seme
tipsum in vadio pro seruo dare studeat vsque dum ploe
nam compositionem
adimpleat ·
[BK 266 Abschnitt C c. 9]
Si quis messes aut annonas in hoste super bannum domi
nicum rapuerit vel pauerit , aut furauerit , aut cum cabal
lis vastauerit aestimato damno , secundum legem in tri
pl
um
componat Et si liber homo hoc fecerit bannum do
minicum pro hac re
componere cogatur , seruus vero se
cundum legem tripla compositione
damnum in locum
restituat et pro damno corporali subyaceat ·
[BK 266 Abschnitt C c. 10]
Si quis in exercitu infra Regnum sine Iussione dominica
per vim hostilem aliquid praedare voluerit , aut foe
num tollere aut
granum siue pecora maiora et minora
domosque infrangere , vel incendere ha
ec
ne fiant omnino
prohibemus · Quodsi ab aliquo praesumptioso
factum
fuerit LX · solidis si liber est sit culpabilis , et omnia
similia
restituat , aut cum XII · testibus se purget · Si uero seruus
[fol. 26v] hoc fecerit capitali crimine subyaceat , et dominus omnia si
milia
restituat quia seruum suum non correxit nec custodi
uit ut talia non
perpetraret , quoniam si nos ipsos comedimus
sito defficiemus vnusquisque
custodiat exercitum suum ne ali
qua depraedatio infra Regnum fiat ·
[BK 266 Abschnitt C c. 11]
Si quis infra Regnum rapinam fecerit , aut cuiquam nostro fide
li eiusque
homini aliquid vi abstulerit in triplo , cui aliquid
abstulit legibus componat ,
et insuper bannum nostrum id est
LX · solidos nobis persoluat
postmodum vero a comite ante nos
adducatur , vt in bastonico retrusus , vsque dum
nobis placue
rit poenas luat · Nam si publice actum fuerit publicam
inde agat poenitentiam Iuxta sanctorum canonum sanc
tione
m
Si
vero oculte sacerdotum consilio ex hoc agat
poenitentiam ·
[BK 266 Abschnitt C c. 11]
Quoniam raptores , ut ait Apostholus nisi veram egerint
poenitentiam Regnum Dei non possidebunt · Qui vero de rebus Ecclesiarum aliquid
abstulerit , grauius inde Iudicetur quia Sacrarum rerum ablatio
sacrilegium est , et sacrilegus vocatur , qui ex eis aliquid abstulerit aut
rapuerit , extorres namque a liminibus sanctae matris Ecclesiae tales personae
vsque ad satisfactionem Ecclesiae quam laeserunt sunt habendae , atque firmiter
denotandae ·
Adnuntiatio Caroli et nepotis sui Hlotarii
apud sanctum
Quintinum
Kalendis marcii anno DCCCLVII · incarnationis do
minicae ·
[BK 268 Abschnitt A c. 1]
Volumus vos scire quod fuit insimul noster conuentus ·
[BK 268 Abschnitt A c. 1]
Postquam Deus nostrum seniorem vocauit
de isto
sae
culo
semper inuenit tale consilium in meo dilecto fratre
Hludouico sicut mihi necesse fuit , et ego in illum quaesiui
et illum hostendere decuit , et illius adhortatione et inter
uentione deuenit Deo gratias talis vnanimitas inter
[fol. 27r] me et bone memoriae
fratrem meum Hlotarium sicut inter
fratres esse debebat et
propter tales causas quae sicut inter nos
coniacuerunt inuenimus cum communibus
fidelibus nostris
qui adfuerunt et illa in sua vita contra nos conseruauit et
Deo gracias nos contra illum conseruauimus , et contra illius
filios nepotes
nostros adiuuante Deo quantum scimus et pos
sumus et illi ad nos quae
scierint conseruare volumus ·
[BK 268 Abschnitt A c. 2]
Post obitum vero illius ex parte pro mea sicut audistis
infirmitate ex parte pro paganorum superuentione et pro aliis
occupationibus , quae in Regno nostro acciderunt vsque modo non fuit oportunus
locus , vt ego et iste meus charissimus
nepos insimul parabolare potuissemus et inuicem nobis
praesentes nostras voluntates demonstraremus , quas in corde vnusquisque contra
alterum retinebamus ·
[BK 268 Abschnitt A c. 3]
Euenit autem locus
congruus quia iste meus charissimus
nepos cum dilectissimo fratre meo Hludouuico parabola
uit et tale receptum et consilium in eo
inuenit sicut et isti
necesse fuit et illum demonstrare decuit , quod mihi satis
complacuit et nunc quando mecum parabolauit dixit
mihi quod in illa
firmitate , quam ego cum patre suo bo
nae memoriae
fratre meo feci et illum suscepi in ipsa sus
ceptione vellet perseuerare
, et illam firmitatem
quam suus pater meus frater contra me fecerat vellet
adiuuante
Domino per omnia obseruare ·
[BK 268 Abschnitt A c. 4]
Et inuenimus cum
communibus fidelibus nostris ut pro ta
libus necessitatibus sicut
scitis et videtis in isto Regno eue
nire nos inuicem confirmaremus ,
sicut et fecimus , ut ad
honorem sanctae dei Ecclesię et ad communem profectum
et fidelium nostrorum saluamentum et Regnum nostrum
contra quoscumque nobis
necesse fuerit continendum inui
cem nos saluemus et adiuuemus sicut
auunculus nepotem
et nepos auunculum per rectum saluare et adiuuare debet
[fol. 27v]
[BK 268 Abschnitt A c. 5 BK 268 Abschnitt C]
Et nostri
fideles qui praesentes fuerunt , et hoc consilium
nobis dederunt dixerunt nobis
quod parati sunt nos au
xiliante Domino in omnibus adiuuare vt istam
firmita
tem possimus ad inuicem obseruare · Et propterea volu
mus a vobis vestrum consensum et voluntatem audire si et
hoc vobis
bene uidetur et nobis inde auxilium vultis praes
tare ut hoc possimus cum
Dei et vestro adiutorio obserua
re ·
Volumus vos
scire quia propter istas rapinas , et de
praedationes quae in Regno
nostro increuerunt ex parte
quia pagani nobis superuenerunt ex parte pro talibus
occasionibus , quae in Regno nostro acciderunt syno
dum episcoporum
et aliquantos de nostris fidelibus per
opportunitatem temporis conuocauimus et
considera
uimus cum ipsis ut per omne Regnum nostrum episcopi et
missi nostri ac comites in singulis parrochiis et comi
tatibus placita
teneant , et ad illa placita omnis ho
mo qui placitum custodire debet et
in illis comittati
bus commanet sine exceptione et
excusasione [!]
custo
diat Et episcopi omnibus
demonstrent
quam graue hoc
peccatum sit et qualem poenitentiam quaerat et
qua
lem damnationem nisi poenitentia succurrerit , ac
quirat · Et missi nostri capitula legis et antecessorum
nostrorum de hoc omnibus
ostendant et tantam
miseriam interdicant , et sciant omnes quia quiscumque
abinde talia facere praesumpserit , et canonicam
et regalem vindictam suscipiet ,
sicut tunc omnibus
et episcopi et missi nostri plenius adnuntiabitur ·
Deus omnipotens nobis donet
vt vestram fidelitatem
et vestrum adiutorium , quae semper contra nos cum omni
Barnatu demonstrastis vobis sic emere possimus sicut
antecessores nostri
vestris antecessoribus
in bene merue
[fol. 28r]runt , et nos vobis cum omni bonitate volumus
commerere ·
[BK 268 Abschnitt B BK 268 Abschnitt D c. 1]
Sicut meus auunculus vobis dicit
quantum Deus mihi sci
re et posse donauerit , et in illa firmitate cum
seniore meo
facta in qua me suscepit , et quam senior meus contra illum
fecit volo perseuerare et illam , quam contra eum feci
cum Dei adiutorio
volo firmiter obseruare ,
sciatis
etiam
quia considerauimus , ut quiscumque malefactor de vno
Regno nostro in
alterum venerit Episcopus vel missus siue
comes , de quorum ministerio effugerit ,
ut Iustitiam non
reddat vt dignam vindictam non sustineat illis missis
in
quorum missatico in alio Regno fugerit , notum fa
ciant et ipsi illum
taliter constringant vt ad compositio
nem aut ad vindictam illuc reueniat
vbi malum perpe
trauit ·
[BK 268 Abschnitt D c. 2]
Et sciatis quia sicut Deus
per suam misericordiam et
per meos auunculos bonitatem et per mei senioris ac
meos fideles adiutorium meo
seniori in Regno successi
Ita et in omni bonitate et obseruatione de illis
capitulis
quos me
us senior cum suis fratribus et meis auunculis
ad marsnam de Dei voluntate et sanctae Ecclisiae
honore et Regni stabilitate
et sancte Ecclesiae ac
Regni fidelium saluamento considerauit et confirma
uit cum Dei adiutorio , et meis auunculis consilio et
auxilio et
vestro adiutorio permanere volo ·
ACTA SVNT HAEC
SEQVEN
tia apud Carisiacum Palatium anno
incarnationis Dominicae DCCCLVIII ·
Regni autem domni Caroli XVIII · indictione
VII · XII ·
Kalendis Aprilis in dei nomine foeliciter ·
Quantum sciero et potuero domino adiuuante absque vlla
[fol. 28v] dolocitate , aut seductione et consilio et auxilio secundum
meum
ministerium et secundum meam personam fi
delis
vobis adiutor ero , vt
illam Regiam potestatem , quam in Re
gio nomine et Regno Deus vobis
concessit ad ipsius volun
tatem et ad vestram ac fidelium vestrorum
saluationem
cum debito et honore et vigore tenere et gubernare possi
tis et pro vllo homine non me inde retraham quantum
mihi deus intellectum et
possibilitatem donauerit ·
Et ego quantum sciero et
rationabiliter potuero domino
adiuuante , vnumquemque vestrum secundum suum
ordinem
et personam honorabo et saluabo , et honoratum ac sal
uatum
absque vllo dolo ac damnatione vel deceptione
conseruabo et vnicuique competentem
legem et Iustitiam
conseruabo , et qui illam necesse habuerit et rationabili
ter petierit rationabilem misericordiam exibebo sicut
fidelis Rex
suos fideles per rectum honorare et salua
re , et vnicuique competentem
legem et Iustitiam in vno
quoque ordine conseruare , et indigentibus et
rationabi
liter petentibus rationabilem misericordiam debet impen
dere , et pro nullo homine ab hoc quantum dimittit hu
mana
fragillitas per studium aut maleuolentiam vel
alicuius indebitum hortamentum
deuiabo quantum
mihi Deus intellectum et possibilitatem donauerit ·
Et si
per fr
agilitatem
contra hoc mihi surreptum fue
rit , cum hoc recognouero
voluntarie illud emenda
re curabo ·
[Nicht transkribierter Text]
[fol. 47r]
[1]
Adnuntiatio Domini charoli ·
Vos scitis quomodo
aliquanti homines minus quam necesse fue
rat Deum timentes nostrum
fratrem Hludouiucum quasi sub
bona Intentione hoc
Anno sollicitauerunt vt in regnum nostrum
ta
liter veniret sicut ipsi scitis · vnde nos Deus et vestra fidelitas
sic
adiuuabit sicut et bene cognoscitis · Post hoc laborauit ad
iuuante
domino iste charissimus nepos noster ut inter nos pax
fieret , sicut per rectum esse debet · Et monentibus Episcopis ad
illam charitatem
et fraternam concordiam rediret , sine qua
vllus christianus saluus esse non
potest · Propterea transmisit ad
vos suos missos et manda
uit nobis
primum tale missaticum quod
nobis Impossibile visum fuit · Deinde quia illud
missaticum no
bis sui missi dixerunt , quod et quia secundum Deum Salubre
et secundum saeculum vtile nobis videtur volumus vobis Illud
dicere et si
vobis ita sicut et nos videtur cum vestro consilio vo
lumus illud
recipere , et quod Deus concesserit ad necessarium
effectum perducere ·
[BK 242 Abschnitt A Epilog]
Haec sunt nomina Episcoporum qui anno
Incarnationis dominicae
DCCCLX
nonis
Iuniis in
sacretario [!]
Basilicae sancti Castoris consi
derauerunt cum nobilibus laycis firmitatem quam gloriosi
Reges
nostri Hludouiucus et charolus atque Hlotarius inter se
fecerunt VII
Idus
Iunias in eodem monasterio et qui haec capitu
la ab omnibus
conseruanda acceptauerunt ·
[fol. 47ra]
Hincmarus ·
Guntharius ·
Altfridus ·
Salomon ·
Aduentus ·
[fol. 47rb]
Atto ·
franco ·
Theudericus
Leutbertus ·
Gebebardus ·
[fol. 47rc]
chrianus [!]
Wulfadus abba ·
vuigtarius abba ·
Haec
comina [!] laycorum
G
huonradus
·
[fol. 47va]
Eurardus
vicarnarius
Exstangarius
Alnulf
us ·
Beringarius
Luytarius
Luthardus
hunfri
adus
Adalberthus
Leutulfus ·
Item Hruo
dulphus
[fol. 47vb]
Adalardus
L
[ui]tfridus
Gislebertus
Huto
Matfridus
Boso
Richuinus
Bernoldus
Burchardus ·
Hessi ·
[fol. 47vc]
Arnustus
Hyuodulfus
Ratbotus ·
Item chuanradus
Sigeri
·
Harmannus
vuigricus
Atto ·
christianus ·
Herimannus ·
Sigardus ·
[fol. 47v]
I ·
Amodo et quamdiu vixero
istum
fratrem meum charolum et
nepotes meos Hludouiucum , Hlotarium et charolum, ad
Dei
vo
luntatem et sanctae
eius Ecclesiae statum et honorem atque deffen
tionem et ad nostram
salutem communem et honorem et ad populi
christiani nobis commissi saluamentum et
pacem et ad legis et
Iustitiae atque recte rationis conseruationem , quantum mihi
Deus
scire et posse donauerit et ipsi me obaudierint et a me ipsi qu
aesierint vero consilio et secundum , ut mihi rationabiliter et sa
lubriter possibile fuerit sincero auxilio , adiutor e
ro ad regnum
illorum continendum et nec in vita nec in membris neque in
regno
illorum eos forconsiliabo in hoc ut ipsi erga me similem
promissionem faciant et conseruent si
c me Deus adiuuet et istae
sanctae reliquiae ·
II ·
[BK 242 Abschnitt C c. 1]
Vt omnium praeteritorum malorum et
contrauetatum [!] et
sup
plantationum ac malarum machinationum atque molitionum
seu
nocumentorum inuicem actorum abolitio ita inter nos
et apud nos fiat et nostris
cordibus p
enitus
auellatur cum
omni malitia et rancore ut nec
in memoriam ad retribuend
am
duntaxat mali vel contrarietatis atque exprobrationis
seu
Improperii de
cetero
exinde quidam veniat ·
[fol. 48r]
III ·
[BK 242 Abschnitt C c. 2]
Vt tanta dominio coo
perante
inter nos
verae charitatis benig
nitas abhinc inante semper maneat , de corde puro
et consi
entia bona et fide non ficta sine dolo et simulatione ut nemo
suo patri suum Regnum aut suos fideles et quod ad salu
tem
siue prosperitatem ac honorem Reg
um pertinet discupiat aut
forconsiliet aut per ocultos susurrones libenter
composita
mendatia seu detractiones acceptet ·
IIII ·
[BK 242 Abschnitt C c. 3]
Vt vnusquisque fideliter suum fratrem vbicumque necessitas
illi
fuerit et ipse potuerit aut per se aut per filium aut per fide
les suos et consilio et auxilio adiuuet ut Regnum fideles
prosperitatem atque
honorem Regium debite valeat obtinere
et veraciter vnusquisque erga alterum
certatim
demonstr
et
quia in fratris sui aduersitate sic venerit fraterno modo
constristetur [!] et in prosperitate illius laetetur et talem fidem
sicut
inter nos modo abhinc inante conseruaturos confir
matum habemus sic
vnusquisque infantibus fratris sui si obie
rit qui superfuerit
conseruabit ·
V ·
[BK 242 Abschnitt C c. 4]
Et quia per vagos et tyrannica consuetudine inreuerentes
honores pax et tranquillitas Regni perturbari solet volu
mus ut ad
quemcumque nostrum talis venerit ut de his , quae egit
rationem et Iustitiam
subterfugere possit , nemo ex nobis il
lum ad aliud recipiat et retineat
nisi ut ad rectam
rationem et
debitam emendationem perducatur ; et si rationem rectam
subterfugerit omnes in commune in cuius Regni venit illum
persequamur donec ad
rationem perducatur , aut de Regno
deleatur ·
VI ·
[BK 242 Abschnitt C c. 5]
Similiter et de eo agendum est , qui pro aliquo capitulo et
pub
lico
crimine aliquolibet Episcopo corripitur et
excommunicatur
[fol. 48v] aut de excommunicatione crimen faciens Regn
um et
Regis
Regimen mutat , nec de
bitam poenitentiam suscipiat ut sus
ceptam legittime peragat ·
Interdum etiam incestam pro
pinquam suam , aut sanctimonia
lem
et raptam siue adul
teram quam illic ei non licebat habere fugiens secum
ducit , Hic talis cum Episcopus ad cuius curam pertinebit nobis
notum
fecerit diligenter perquiratur
Ne morandi et lati
tandi locum in Regno alicuius nostrum inueniat
et Dei ac
nostros fideles suo morbo inficiat se
d a nobis et
ministr
os
Reipublicae
constringatur , et ut simul cum diabolica praeda , quam se
cum
duxit ad Episcopum suum redeat et de quocumque crimine
publico debitam
poenitentiam , ut susceptam legittime per
agat com
pellatur
·
VII ·
[BK 242 Abschnitt C c. 6]
Vt nemo Episcoporum hominem pecantem ab Ecclesia christiana
communione aliena
donec illum secundum Euangelicum
praeceptum ut ad emendationem et poenitentiam redeat com
monitum habeat
qui peccans si commonitus inobediens et
incorrigibilis permanserit et ad
emendationem redire nolue
rit , Regi
am
et
Reipublicae potestatem per seipsos et per ministros
suos adeat ut constringatur , et
ad emendationem et poe
niten
tiam
pecator redeat qui etiam si
ita
ad correctionem perdu
ci nequiuerit tunc secundum leges
Ecclesiasticas medicina
li separatione communione
ecclesiastica
segretur [!] ·
VIII ·
[BK 242 Abschnitt C c. 7]
Vt illis hominibus , qui in talibus perturbationibus sicut in
his praeteritis annis acciderunt in Deum et in sanctam
Ecclesiam atque in
nos peccauerunt si se ex veritate recog
noscentes petierunt ,
et dein
ceps nobis veraciter fideles esse
voluerint et in Regnis nostris paciffici et
quieti et legibus ac
Iustitiae obedientes extiterint rationabilis misericordia
Impendatur non solum in Indulgentia commissorum et in
[fol. 49r] concessione
proprietatum verum etiam et in largitione hono
rum secundum
nostram
rationabilem possibilitatem ·
IX ·
[BK 242 Abschnitt C c. 8]
Vt de
rapinis ac depraedationibus et de
conspirationibus ac se
ditionibus et de raptis foeminarum sicut
Ecclesiasticae et chris
tianae legis
atque progenitorum capitula continent ita in om
nibus et ab omnibus
conseruentur ·
X ·
[BK 242 Abschnitt C c. 9]
Vt alia etiam capitula eorundem progenitorum nostrorum de
sancte Ecclesiae honore et Immunitate ac conseruatione et de Regis etiam
honore atque vigore et populi nobis commissi lege ac Iustitia in omnibus et ab
omnibus conseruentur ·
XI ·
[BK 242 Abschnitt C c. 10]
Vt nostri fideles vnusquisque in suo ordine et s
tatu
veraciter
sint de nobis securi quia nullum abhinc inantea contra
legem et Iustitiam et auctoritatem ac Iustam rationem aut
damnabimus
aut dehonorabimus aut opprimemus et indebitis
machinationibus aff
ligemus
et illorum scilicet vera
citer
nobis fidelium communi
consilio secundum Dei volunta
tem et commune Saluamentum ad restitutionem
sancte Dei Ec
clesiae et statum Regni et ad honorem Regium atque pacem
po
puli commissi nobis pertinenti
adsensum praebebimus in hoc
ut illi non solum non sint nobis contradicentes , et
resistentes
ad ista
exsequenda
verum etiam sic sint nobis fideles
et obedientes ac veri
adiutores atque cooperatores vero con
silio atque sincero auxilio ad ista
peragenda quae praemissimus
sicut per rectum in suo ordine et statu suo prin
cipi
et suo se
niori esse debet ·
XII ·
[BK 242 Abschnitt C c. 11]
Vt sic simul et coniuncti et nos fratres ac nepos noster ad in
uicem et nos cum fidelibus nostris et fideles
nostri nobiscum et
omnes simul cum Deo nos reconiuramus , et vt nobis sit pro
pitius illi pro deuoto munere offeramus et vnusquisque
[fol. 49v]
omnium vestrum absque sua propria excusatione et Iustiffica
tione
recognoscamus in quibus aut
sigillatim [!] aut comuniter
aut contra illius
mandata et decreta suorum sanctorum feci
mus aut
consonsimus [!]
in ordine ecclesiastico et statu Regni et per
singula in medium illa producamus et
nemo nostrum suo aut
amico aut propinco et confederato ,
imo [!] nec sibi
ipsi secula
riter
parcat vt spiritaliter et salubriter parcere possit ·
Quoniam sic praemissimus
in praecedenti capitulo vero con
silio et sincero auxilio illa in commune
certatim emenda
ri totis viribus procuremus quantotius rationabiliter
pro
curemus ·
XIII ·
[BK 242 Abschnitt C c. 12 BK 242 Abschnitt C Epilog]
Et si aliquis de subditis in quocumque ordine et statu de hac
conuenientia extiterit aut se
retraxerit
et huic communi
decreto contradixerit , seniores cum veraciter
fidelibus suis
haec
secundum dei voluntatem , et legem ac Iustitiam rationem
velit nolit ille qui
diuino consilio et decreto et huic con
uenientiae resistens et
contradicens fuerit exequantur · Et
si aliquis de senioribus de hac conuenientia
exierit aut se re
traxerit et huic communi decreto , quod absit
contradixerit com
plures seniorum nostrorum consilio et Episcoporum
Iudicio a communi
concensu qualiter de eo , qui debite admonitus incorrigibilis
perseuerauerit agendum sit fauente domino decernatur ·
Et
ut obnoxius suprascripta capitula a nobis auxiliante domino
inuiolabiliter
obseruentur Et nos i
lla
o
bseruaturos
certius
credatur
manibus propriis subter firmamus ·
Adnuntiationes
dompni [!]
Hludouici ·
Regis apud
Confluentes Lingua Theodisca ·
I
[BK 242 Abschnitt D c. 1]
Vos scitis quid in isto Regno deuenit , et ideo
huc conuenimus ut
de Dei voluntate et sanctae eius Ecclesiae statu et de
nostra
[fol. 50r] ac vestra communi salute atque honore et de pace populi christi
ani cum Dei adiutorio et fidelium nostrorum consilio tractaremus ·
II ·
[BK 242 Abschnitt D c. 2]
Et missimus hoc super Episcopos et
sęteros
fideles
nostros ut illi hoc inue
nirent qualiter nos ad haec qu
ae
diximus exequenda adunare
mus et volumus ut sciatis qui sicut illi
inuenerunt et scripto no
bis inuenerunt ad inuicem adunati sumus sicut
fratres per rectum
esse debent et nos simul cum isto nepote
nostro et ille nobiscum et
etiam suos fratres nepotes nostros in hac
adunationis firmitate nobis
cum recepimus ita tamen si et ipsi hanc
firmitatem erga nos
fecerint et obseruauerint ·
III ·
[BK 242 Abschnitt D c. 3]
Et sciatis quia non volumus vt
ullus
inter nos abhinc inantea
alia verba portet nisi talia quae Deo sint placita et ad
nostram
communem salutem et ad nostrum honorem pertinent ut sic si
mus sicut fratres inuicem , et patrui cum nepotibus , et nepotes cum
patruis
esse debent , et si aliquis fuerit qui hoc facere tentaue
rit producatur
in medium ad rationem et taliter inde castigetur
ut nemo alius similia agere
tentet ·
IIII ·
[BK 242 Abschnitt D c. 4]
Et volumus ut
ecclesiastica [!] et casae Dei et
Episcopi et Dei homines clerici
et monachi et
Nonnae
talem mundebur
dem
et honorem habe
ant sicut tempore nostrorum antecessorum
habuerunt ·
V ·
[BK 242 Abschnitt D c. 5]
Et volumus vt vos et
seteri
homines fideles nostri
talem legem et
rectitudinem et tale saluamentum in Regnis nostris habeatis sicut
antecessores vestri tempore antecessorum nostrorum habuerunt et
nos talem
honorem et rectam potestatem in nostro Regio nomine
apud vos habeamus sicut nostri
antecessores apud vestros anteces
sores habuerunt et Iustitia et lex
omnibus conseruetur et pau
peres homines talem deffen
sionem
habeant sicut tempore an
tecessorum nostrorum lex et
consuetudo fuit , et sicut hic fideles nostri
communiter
consenserunt et scripto nobis demonstrauerunt et nos
cum illorum consilio consentimus
et obseruari communiter ,
[fol. 50v] volumus · Et si aliquis hoc perturbare voluerit
a nullo nostrum
recipiatur nisi ut ad rectam rationem aut rationabilem indul
gentiae concessionem deducatur ·
VI ·
[BK 242 Abschnitt D c. 6]
Sed et de istis rapinis et depraedationibus quae iam quasi pro
le
g
e
multi per consu
etudinem
tenent
ab hoc die et deinseps de
Dei banno et de nostro verbo bannimus , ut nemo hoc
amplius prae
sumat sed vnusquisque infra patriam cum
pace et sine oppr
essio
ne
pauperum et
circummanentium consistat et in hostem et ad pla
citum seu ad curtem
veniens de suo sic vuarintus et de domo
sua moueat , vt cum pace venire et
nobiscum stare et ad domum
suam redire possit · Et qui hoc transgressus fuerit
sicut tem
pore antecessorum nostrorum consuetudo fuit et in illorum
capitu
lis continetur volumus ut hoc in illis transgressoribus
emendetur ·
VII ·
[BK 242 Abschnitt D c. 7]
Similiter et de conspirationibus et de raptis foeminarum tam
viduarum quam et puellarum , atque nonnarum bannimus ex Dei et nostro
verbo ut nullus hoc in nostris regnis agere praesumat , Et si quis hoc
praesumpserit secundum legem et sicut in capitularibus progenitorum
nostrorum continetur si hoc emendare cogatur ·
Haec
eadem
dominus Carolus Romana lingua adnuntiauit et ex max
ima parte lingua Th
edisca
recapitulauit ·
[BK 242 Epilog 2 BK 242 Epilog 3]
Post
haec domnus Hludouuicus ad domnum carolum
fratrem suum lingua
Romana dixit hunc
si
vobis placet vestrum verbum habere volo de
illis hominibus , qui ad meam fidem
venerunt ·
Et domnus carolus
excelsiori voce lingua Romana dixit ·
Illis hominibus qui contra me sic fecerunt sicut scitis ad
meum fratrem
venerunt propter Deum et propter illius amorem et pro illius gratia
totum perdono , quod contra me nimis fecerunt alodes de hereditate
et de
conquisitu et
quod de donatione nostri senioris habuerunt excepto illo
quod de mea donatione venit illi concedo si mihi firmitatem fece
rint quod in meo Regno
pacifici sint , et sic ibi viuant , sicut
Christiani in christiano regno viuere debent
viuere debent
· In hoc si frater meus meis
[fol. 51r] fidelibus qui contra ill
um ni
hil
misfecerunt
et me quando mihi opus
fuit adiuuauerunt , similiter illorum alodes quos in Regno illius ha
bent , concesserit sed et de illis alodibus quos de mea donatione
habuerunt et
etiam de honoribus sicut cum illo melius considerabo
illis qui ad me se
retornabunt voluntarie faciam ·
[BK 242 Epilog 4 BK 242 Epilog 5]
Et domnus Hlotarius lingua The
odisca
in supra adnuntiatis capitulis
se consentire
dixi
t , et se obseruaturum illa promisit ,
Et tunc
dom
nus Carolus Iterum lingua Romana de pace
commonuit et ut cum
Dei gratia sani et salui irent et vt eos sanos reuiderent
orauit
et adnuntiationibus finem Imposuit ·
Haec quae sequuntur domnus carolus reuersus a confluente cum consilio fidelium
suorum
per
Regnum suum denuntianda et obseruanda direxit haec missi nostri
discurrentes faciant ·
I ·
[BK 270 Abschnitt A c. 1]
Omnibus in suo missatico
firmitatem quae inter nos et charissimum
fratrem nostrum atque dilectos nepotes nostros facta est ; nota
faciant ·
II
[BK 270 Abschnitt A c. 2]
Capitula etiam
quae apud confluentes accepta sunt a nobis et communibus fidelibus nostris adnuntient ·
III ·
[BK 270 Abschnitt A c. 3]
Sed et illa capitula quae
ante per Regnum nostrum obseruanda mis
simus cum capitulis Episcopalibus
et progenitorum nostrorum Impera
torum adcognitent , et cognitamentum
quod modo apud confluen
tes fecimus omnibus
Innotescant et firmitatem ab omnibus qui
ita contra nos misfecerunt sicut notum
est , et de quibus cha
rissimus frater noster nos
petit qui alodes in Regno nostro habere vo
lunt sicut in cogitamento
nostro scriptum est firmamentum recipiant
Ita tamen vt si maiores homines
voluerint ad nos veniant et in prę
sentia nostra ipsam firmitatem faciant · Homines vero illorum an
te missos nostros
eamdem firmitate
m faciant ·
IIII
[BK 270 Abschnitt A c. 4]
Vt missi nostri eis qui firmitatem fecerint alodes illorum ,
quos de hereditate et de tali conquisitu , qui de nostra donatione non
venit habuerunt , et quos senior noster dominus Imperator
eis dedit , si praecepta illius hostenderint quantum in ipsis praeceptis
inde continetur illis reddat · [fol. 51v]
V
[BK 270 Abschnitt A c. 5]
Vt omnes qui firmitatem fecerint et quibus alodes reddiderint
diligenter imbreuient , et si aliqui eam facere noluerint similiter imbreuient , et nobis renuntient ·
VI ·
[BK 270 Abschnitt A c. 6]
De rapinis autem et
violentiis et sęteris Iniustitiis quae in istis praeteritis annis
postquam ista perturbatio exorta est in Regno nostro fecerunt quantum
rationabiliter potuerint missi nostri pacifficare procurent · Et si de ipsa
pacifficatione vuadii ad nostram partem venerint , ex toto sicut frater noster charissimus nos petiit ex nostra auctoritate perdonent in
hoc ut talia decreta non faciant ·
VII ·
[BK 270 Abschnitt A c. 7]
De pacifficatione vero
illorum qui in Regno nostro consistentes postquam Deus suam nobis
hostendit gratiorem misericordiam per illorum indebitam praesumptionem
rapinas et violentias atque alias Iniustitias fecerunt si vuadii ad nostram partem
exierint missi nostri imbreuient et nobis renuntient et nos inde commendemus
quid nobis tunc visum fuerit ·
VIII ·
[BK 270 Abschnitt A c. 8 BK 270 Abschnitt A c. 9]
Et ut pax in
Regno nostro pro illorum missatico sicut nos adcog
nitauimus et capitula
a nobis directa commendant omnibus
modis obseruetur diligenter prouideant et
qualiter eam quisque
obseruauerit atque respectu alicuius personae vt veritatem
nobis
inde renuntient diligenter inspiciant et quicquid exinde com
mendamus per se adimplere non potuerint ad missos maiores
per ipsum missaticum
constitutos refferant ut cum illorum con
silio
et auxilio omnia
impleant
firmitas autem quam a
praedictis hominibus missi nostri debent recipere ista est ·
[BK 270 Abschnitt A c. 9 BK 270 Abschnitt B]
De
ista die in antea Caroli
Hludouiuci imperatoris filii Reg
num illi non
forconsiliabo neque vuerribo si me Deus adiuuet
et istae sanctę reliquiae
confirmatio seniorum nostrorum Regum
modo apud confluentes
facta ista est ,
quod ad Dei
voluntatem
et sanctae eius Ecclesiae statum et honorem atque deffentionem
et
ad illorum communem salutem et honorem et ad populi
[fol. 52r] christiani illis missi
saluamentum et pacem et ad leges ac
Iustitiae ac rectae rationis conseruationem
quantum illi Deus
scire et posse donauerit vero consilio et secundum quod illis
rationabiliter et salubriter possibile fuerit sincero auxilio
adiutoris sibi
Inuicem ad Regnum illorum continendum erit
et nec in vita nec in membris neque in
Regno aliquis eorum su
um parem forconsiliabit ·
Adnuntiatio
autem Illorum Ita est ·
I
[BK 270 Abschnitt D c. 1]
Quia secundum quod in praedicta firmitate continetur deinde
obseruare volunt et domino adiuuante obseruabunt ·
II
[BK 270 Abschnitt D c. 2]
Et non volunt vt aliquis inter eos alia aliqua verba portet
nisi quae Deo sint placita et ad communem Salutem et honorem
sint
pertinentia et si aliquis aliter praesumpserit in medium
adducatur et taliter inde
castigetur vt nemo
alius similia
agere tentet ·
III ·
[BK 270 Abschnitt D c. 3]
Et volunt vt ecclesiae et casae Dei et Episcopi et Dei homines
clerici et Monachi et nonnę talem mundeburdem et honorem
habeant sicut tempore antecessorum suorum habuerunt ·
IIII ·
[BK 270 Abschnitt D c. 4]
Et volunt vt fideles illorum talem legem et Iustitiam et tale
saluamentum in Regnis illorum habeant sicut antecessores
illorum habuerunt
et ipsi Reges talem honorem et rectam
potestatem habeant sicut ipsorum
antecessores habuerunt ,
et Iustitia et Lex omnibus conseruetur et si aliquis hoc
per
turbare voluerit a nullo eorum recipiatur nisi ut aut ad
rectam rationem aut
ad
rationabilem Indulgentiae conces
sionem
deducatur ·
V ·
[BK 270 Abschnitt D c. 5]
Et ut illi homines qui in isto Regno
q [!] contra
seniorem nostrum
domnum Carolum mispriserunt si se
cognouerint propter De
um et propter fratris
nostri depraedationem quicquid contra
eum misfecerunt eis vult indulgere ·
Et sicut praescriptum
[fol. 52v] est alodes illorum de hereditate et de conquisitu
quod
tamen de donatione sua non venit , sed illos alodes quos
de donatione
domini Imperatoris
Hludouiuci
habue
runt eis concedit si talem firmitatem ei fecerint sicut
praediximus ·
VI ·
[BK 270 Abschnitt D c. 6]
Sed et de rapinis et depraedationibus et de coniurationibus
et de conspirationibus et de raptis foeminarum tam vi
duarum quam
et puellarum atque nonnarum firmiter bann
ie
runt
ut amodo et deinseps nullus praesumat et qui prae
sumpserit secundum leges diuinas et humanas et secundum
Imperatorum
ac praedecessorum suorum hoc emendare
cogatur et vnusquisque infra patriam
cum
pace et sine opraes
sione pauperum et circummanentium
consistat et in hostem et
ad placitum siue ad curtem veniens de suo sic vuarnitus
de Domo
sua moueat vt cum pace venire stare et
ad
domum suam redire
possit ·
Summa
capitulorum quae apud confluentes modo acceptata sunt a
senioribus nostris Regibus et Illorum fidelibus haec est ·
I
[BK 270 Abschnitt C c. 1]
De illorum concordia et
fraterna coniun
ctione
atque mutuo adiutorio
sicut in cognitamento
illorum continetur ·
II ·
[BK 270 Abschnitt C c. 2]
Et de illorum Indulgentia
qui in isto Regno mispriserunt s
i se re
cognouerint et deinseps a talibus se cauere voluerint et
in Regno
pacif
ici
esse voluerint , sicut in cogitamento
illorum continetur ·
III ·
[BK 270 Abschnitt C c. 3]
De lege et Iustitia
omnibus vnicuique in suo statu et ordine conseruanda ·
IIII ·
[BK 270 Abschnitt C c. 4]
Vt a rapinis ac depraedationibus atque a coniurationibus et
conspirationibus et a raptis foeminarum se omnes caueant et qui
deinseps talia praesumpserit sicut in cognitamento illorum continetur
secundum leges Ecclesiasticas et mundanas et secundum capitula
praedecessorum Regum hoc emendare cogetur in compositione et in harscara
et in poenitentia ab Episcopo parrochiae illius suscipienda · [fol. 53r]
Capitula autem Imperatorum domni Caroli et domni Hludouiuci
de talibus rebus et de multis pauca hic ponamus ista sunt ·
[BK 270 Abschnitt E c. 1 BK 270 Abschnitt E c. 2 BK 270 Abschnitt E c. 3]
Si quis infra Regnum rapinam fecerit aut cuiquam nostri fideli
eiusque
homini aliquid
vi abstulerit in triplo cui aliquid abstulit le
gibus
componat et insuper bannum nostrum id est LX · solidos nobis persol
uat · Postmodum vero a comite ante nos adducatur ut in bastini
co
retrusus vsque dum nobis placuerit , paenas luat · nam si public
e
actum fuerit publica indigeat poenitentia Iuxta sanctorum ca
non
um
sanctionem · Si uero oc
culte sacerdotum consilium ex
hoc agat poenitentiam quoniam raptores ut ait Apostholus nisi ve
ram egerint poenitentiam Regnum
Dei non possidebunt · Qui
vero de rebus Ecclesiarum aliquid abstulerit aut
rapuerit ex
torres namque a liminibus sanctae matris Ecclesiae tales
person
ae
v
sque a
d satisfactionem Ecclesiae , quam laeserunt sunt habend
ae
atque firmiter denotandae ·
Et item si
quis in exercitu Infra
Regnum sine Iussione dominica , per vim hostilem aliquid
praedari voluerit aut
folnum
tollere , aut granum siue pe
cora maiora et minora domosque
infrangere et incendere
hae ne fiant omnino prohibemus · Quodsi ab aliquo praesump
tio
se factum fuerit LX · solidos si liber est sit culpabilis et
omnia similia
restituat aut cum duodecim testibus se pur
get · Si uero seruus hoc
fecerit capitali crimin
i subyaceat
et dominus omnia similia restituat quia seruum suum non
correxit , nec custodiuit ut talia non perpetraret Quoniam
si nos ipsos comedimus , cito defficiemus , vnusquisque tamen custodiat
exercitum suum ne aliqua
depraedatio infra Regnum fiat ·
Et item
si quis domum alienam cuiuslibet infringerit quicquid exinde per
viam
abstulerit aut rapuerit et furauerit secundum legem eam
illi , cui domus fuerit
Infracta et spoliata in triplum componat , Et
Insuper bannum Dominicum Soluat , si
seruus hoc fecerit sententiam
superiorem accipiat et insuper secundum legem suam compo
[fol. 53v]sitionem faciat si quislibet homo aliquod tale damnum alicui fe
cerit
pro quo plenam compositionem facere non valeat , semetipsum
in vadio pro seruo
dare studeat vsque dum plenam compositionem
adhibeat ·
[BK 270 Abschnitt E c. 4 BK 270 Abschnitt E c. 5 BK 270 Abschnitt E c. 6]
De capitulis autem a nobis per Regnum nostrum directis ista
excep
ta sunt
vt
vnusquisque missus in suo missatico prouisionem ha
beat et si aliquis de
nostris fidelibus per missaticum suum transi
erit aut ibi consistens et
commanens rapinas et depraedationes
aut alia inlicita fecerit de quibus Deus
offendi solet et populus
pro opressione gemere quatenus hoc subtiliter et vera
citer
in
uestiget , et secundum legem emendare faciat
nobisque renuntiet
qualiter inde nos sic ordinemus vt nec ips
um
nec alium hoc age
re delectet ·
Et item ut
missi in illorum missaticis curam habe
ant nec homines nostri aut alii
quilibet vicinos suos , m
[a]iores
et minores tempore aestatis
quando ad herbam suos
capollos [!]
mittunt et tempore hyemis quando marascallos illorum ad
fodrum dirigunt
vicinos mayores et minores depraedentur
Et si egerint hoc etiam ut praediximus
veraciter missi nostri in
uestigent et legaliter emendatum nobis
renuntient , ut in
seniore hoc
sic emendamus quatenus homines suos in potes
tate habeat et contenti
sint debitis , et indebita iniuste non
appetant ·
Volumus
etiam ut de benefficiis destructis , et siluis
venditis , tam ex
Republica quam ex rebus ecclesiasticis missi nostri
omnes admoneant vt de
cetero
qui illa habent exinde se caue
ant , et hoc quod male actum
est quantum potuerint emendare
procurent , nec vindictam secundum capitularia
praedecessorum
nostrorum sustinere cogantur
capitula
autem legum diuinarum
atque mundanarum et Imperatorum de raptis foeminarum et de
conspirationibus et de coniurationibus et de Ecclesiarum Infrac
turis atque clericorum dehonorationibus et de comitibus qui In
committatibus
suis Iniusta faciunt hic non adnotauimus quia
[fol. 54r] et cognita sunt et maiori
districtione indigent · De quibus omnes
admoneri atque omnes ex Dei banno et
nostro cauere praecipimus · De
his inter missi nostri discurrentes cum consilio
maiorum missorum
ut praemissimus studeant donec plenitudinem capitulorum et ad
nuntiandam et obseruandam ad communem omnium nostrum sa
lutem et pacem per Regnum nostrum adiuuante domino disponamus ·
Hoc edictum constituit domnus Carolus
in Carissiaco
anno incarnationis Dominicae DCCCLXI ·
In nomine sanctae et Indiuiduae Trinitatis Carolus gratia Dei
Rex , omnibus Regni nostri fidelibus
Peruenit ad nos quia quod
ad
timorem incutiendum ne aliquis bonum denarium id est merum
et bene
pensantem reycere audeat , more praedecessorum nostrorum
pro generali vtilitate
Regni nostri commendauimus aliqui
missi ad hoc constitutum exequendum nimis
intelligentes de
uo
tionem voluntatis nostrae et obsequentes intentionem volunta
tis suae
quasdam adinuentiones quod multum dominus detes
tatur et immalatione et
in exactione intromittunt cum in eo
quod ad Regni vtilitatem iubetur et agatur non
priuato con
tra generalem vtilitatem commoditas neque aliquid turpe lu
chrum , quod in christiana religione et in Regia dignitate
aut in
missorum fidelium sinceritate non condecet se debet
vllo modo Immis
cere
· Propterea necessarium duximus vt com
mendationem nostram ex
hoc scribere rogaremus , quae ex mo
re in nostro palatio apud
cancellarium retineatur et inde per
missos nostros dirigatur vt , nemo per
ignorantiam nemo per in
dustriam ab ea valeat deuiare ·
Vnde volumus quia et timor vtilis et consideratio misericors
et discretio
moderata in hac commendatione nostra est neces
saria propter paupertatem
hominum , quia necesse fuit in is
tis temporibus coniectum de illis
accipere et ad nauium com
positionem et in nortmannorum causa
pro regni sicut res
[fol. 54v] coniacet saluamento , et omnes cognoscant qui ante
questum
inhonestum sed publicam Regni vtilitatem quaerimus sal
ua
constitutione , et in postmodum Iure firmissimo permanente
quae in capitulari aui et patris nostri ex hoc scripta habetur
quilibet francus homo conui
ctus
quia bonum denarium
id
est merum et bene pensantem post hunc bannum nostrum re
yecerit
medietatem francili banni componat · De colonis
autem et seruis
cuiuslibet potestatis si in Ciuitati
bus et
mercatis aliis depraehensus aliquis fuerit denarium reci
pere missus
Reipublicae prouideat , ut si non inuenerit illum
denarium merum et bene pensantem ,
ut cambiare illum
mercanti Iubeat · Si autem illum denarium bonum Inue
nerit consideret aetatem et infirmitatem et sexum hominis
quia et
foeminae barcaniare
solent et aut
ictibus pro
vt
viderit competere aut minutis v
irgis
cum ratione et dis
cretione illum qui denarium bonum reyecit
castiget , qua
tenus et
saeteri
timorem habeant et homo
crudeliter non
damnetur · Et qui post hunc praesentem bannum
inuentus
fuerit pro tali correptione non castigatur Habeat missus
Reipublicae in ciuitatibus et in mercatis denarium sic affec
tatum vt
depraehensum in fronte denario calefacto saluis
venis taliter coquat vt ipse homo
et
saeteri
castigentur
et homo non pereat
et videntibus signum cas
tigatio
nis
ostendat
, Missi autem nostri colonos et seruos
pauperes
cuiuslibet potestatis non mallent , nec
bannum
francilem soluere cogant sed aduocatus eorum non cum
aliqua noua
adinuentione sed quia de sua aduocatione
coloni et serui contra bannum nostrum
bonum denarium
id est merum et bene pensantem reyecerint , Sicut lex
est
malletur
Et vnusquisque aduocatus pro omnibus de sua aduocatione
[fol. 55r] si
suo sacramento eos incul
pabiles de hoc banno nostro redde
re non potuerit vnum tantum integrum
bannum componat
conuenientia ut cum ministerialibus de sua
·
[fol. 55v]
et
expressius a nobis atque successoribus nostris
inconuulsa
seruentur propriis manibus his subscribere communi con
sensu decreuimus , ea conditione seruata quia omnes in cunc
tis
ordinibus a Regia ditione sibi expetunt competentia le
gis Iura seruari
Regiae quoque
potestati in cunctis ordinibus
lex Iuris debiti et honor ab omnibus obedienter et
fideliter
cooperante domino conseruetur ·
Post haec omnia relecta et co
nlaudata communi concensu decre
uimus ut si aliquis homo propter mala
facta quae emendare
et per legem et per poenitentiam noluerit seniorem suum di
miserit aut ab illo propter haec eiectus fuerit ab alio non
recipiatur donec illa , quae male fecit emendet et per lega
lem
compositionem et per Ecclesiasticae satisfactionis poe
nitentiam ·
I ·
[BK 243 Abschnitt A Prolog]
Anno Incarnationis dominicae DCCCLXII
· quando Hludo
uiucus
Carolo mandauit ut cum eo simul et Hlotarium
reciperet et ad osculum , atque Colloquium misit Carolus
per eum et per Altfridum , atque per Salomonem et per
Aduentium Et per Attonem episcopos Hlotario haec quae
sequuntur
capitula dicens quia pro his causis ei non aude
ret communicare , nisi ita perficeretur , sicut ibidem scrip
tum est · Renuntiantibus autem ex parte Hlotarii
Hludo
uico et praefatis episcopis Carolo et Hincmaro , itemque hincmaro
et hodoni , atque christiano
Episcopis quod ita se velle et se factu
rum esse fuerat professus Hlotarius sub hac conuenientia
receperunt
[e]um ad osculum , atque Colloquium Carolus
atque
Episcopi qui cum eo fuerunt ·
II ·
[BK 243 Abschnitt A c. 1]
Posteaquam proxime apud
confluentes nos inuicem mutua
Indulgentia annuente Deo
communi fidelium nostrorum con
silio reconsiliauimus et sacramento de
obseruanda inter
nos pace et de praestando alterutrum adiutorio n
os
con
[fol. 56r]firmauimus et capitula a communibus fidelibus nostris
dictata
et nobis relecta nos obseruaturos promissi
mus et publicae communi
bus fidelibus nostris adnuntiamus vobis
vnice ac charissime frater
reputare non volo vt illa quae inuicem nobis promisimus hactenus
erga me
obseruata non habeam · Quodsi quis fecerit paratus inde vobis
certam reddere
rationem et dignam facere satisfactionem · Et si
aliquis mihi reputare voluerit
quod quantum ex me est , illa quae
debeo nepoti nostro Hlotario obseruatam non habeam · Similiter pa
ratus sum certam
reddere rationem et congruam facere satisfac
tionem · Qualiter autem ea ,
quae mihi promisit ille erga me ob
seruata habeat non solum Ego sed et
plures alii sciunt ·
III ·
[BK 243 Abschnitt A c. 2]
Sed et sicut nobis tunc ibi conuenit vt tempore statuto ad
locum
condictum cum primoribus Regnorum nostrorum conueniremus
vt ibi
quaeque in Regnis nostris emendatione digna et necessaria
erant et in sancta Dei
Ecclesia et in nostro ac populi Saluamento
tractaremus et nos erga fideles nostros
et fideles nostri erga nos
emendaremus et obseruanda de
cetero
statueremus , et semel
et secundo ad haec exequenda paratus fui et ab
hoc etiam nunc
conueni sicut saepe mihi per communes fideles nostros mandastis ·
IIII ·
[BK 243 Abschnitt A c. 3]
Pro quibus autem causis cum praefato nepote
nostro ante alloqui non volui quam vobiscum inde acciperem consilium
quaedam volo hic designare , quaedam vero postea congruo loco et conuenienti modo vobis Innotescere ·
V ·
[BK 243 Abschnitt A c. 4]
Quando altera vice pro his
quae dixi tractantis ad
Tussiacum ve
ni adportaui mihi et Episcopis
Regni
nostri Boso ex parte
domini
Apostholici
epistolas quasdam nepoti nostro et Episcopis Regni sui
mittendas quas
illi secundum mandatum Domini papae
transmisimus quasdam
autem nobis legendas et obseruandas quarum et hic textum
habemus
[hi] quibus inuenimus nos increpatos cur fornicarios
in Regno nostro Immorari permitteremus , et non solum ipsam foe
minam sed et omnibus fauentibus facinori eius a corpore et
[fol. 56v] sanguine
Domini excommunicatos vsque dum ipsa mulier ad
virum suum rediret , Et scimus
sicut sanctus dicit Gregorius
quoniam qui re
secanda
si potest non corrigit , ipse illa committit
nos autem audiuimus
praedictam foeminam in Regno nepotis
nostri commorari et
hanc sententiam postea non audiuimus Im
mutatam Et qui grauamur nostris
timemus alien
iis
etiam comu
nicare peccatis communicando excommunicatis ·
VI ·
[BK 243 Abschnitt A c. 5]
filiam nostram Iudith viduam secundum leges diuinas et mun
danas
sub tuitione ecclesiastica et Regionum de burg
e constitutam
Balduimus sibi furatus est in vxorem , quem post legale Iu
dicium Episcopi Regni nostri excommunicauerunt , secundum sacros
canones et diffinitionem sancti Gregorii Papę , qui dicit si quis
viduam furatus fuerit in vxorem et consentientes ei anathe
ma sint , quae et verbis et litteris nos et Episcopi Regni nostri ne
poti nostro
Hlotario Innotuimus nos etiam
sicut
scitis consilio
et
concensu [!] fidelium nostrorum communiter confirmauimus vt
nemo
nostrum huiusmodi hominem in Regno suo recipiat neque Im
morari permittat
sed ad rectam rationem reddendam , et ad
poenitentiam agendam , sicut statutum est
illum redire co
gat · Qualiter autem nepos noster Hlotarius non solum erga nos
et consanguinitatem verum et contra Deum et
sacram auctoritatem
et communem christianitatem inde egerit , spero
quia vos non
latet quod est plurimis cognitum · Et Sanctus Paullus per quem
loquutus est christus dicit , non solum qui faciunt sed
qui con
sentiunt facientibus digni sunt morte ·
VII ·
[BK 243 Abschnitt A c. 6]
Nota est vobis causa de vxore nepotis nostri Hlotarii vnde a
nobis et ab Episcopis Regni nostri sed et ab aliis
episcopis praesentibus nobis
consilium quaesiuit et audiuit sed
secundum illud consilium
exinde non fecit , scimus etiam quia et ad
donnum [!]
Apostholicum
pro hoc transmisit et ab illo epistolas exinde recepit · nega
re
quoque non volumus nos scire quid domnus
Apostolicus et illi
[fol. 57r] et quibusdam Episcopis inde mandauit · Et scimus
quod negare non pos
sumus nec volumus quoniam non debemus quia domni
Apostholici com
mendatio ab Euangelica veritate et ab
Apostolica atque canonica
auctoritate in nullo discordat et secundum mandatum
illius de
hoc facto executum non audiuimus nec videmus , Illa etiam
sancta
et prima in toto orbe terrarum sedes per diuinum Pau
lum caelestem scilicet tubam , qui ad tertium coelum et ad pa
radisum raptus hoc ab ipso domino didicit nobis et omnibus
christianis semper in
omni mundo clamat cum huiusmodi nec
cibum sumere · Et per beatum Ioannem Apostolum qui de
aeterno et viuo christi pectoris fonte in caena
quando Sacra
menta redemptionis nostrę , sicut
selebrata
et
tradita super eo ,
recumbens hausit quod redemptis omnibus propinauit ma
nifestissime sedes
Apostolica interdicit huiusmodi hominem non
debere quemquam in domum suam recipere
nec au
e ei dice
re · Quia qui dicit ei au
e communicat operibus eius malig
nis · Et per beatum Gregorium Papam in homeliis Ezechie
lis dicit , quia sicut ille
qui fide a Deo recedit
apostata est , ita ille , qui
a Deo recedit opera
sine dubio
apposita est · Quoniam
sicut dicit Apostolus fides sine ope
ribus mortua
est · Et item sicut alius dicit Apostolus
Sunt qui confitentur se nosse Deum factis autem negant ·
Et ipse Dominus dicit de semel et de secundo et de tertio
legaliter
commonito et non correcto ut sit nobis sicut gentilis
et publicis criminibus
implicatus cum quo et
Apostolica et canoni
ca auctoritas nec cibum sumere vt pręmissimus nobis
concedit ·
VIII ·
[BK 243 Abschnitt A c. 7]
Propterea vnice et frater charissime et
vobismetipsis accipite et mihi consilium date et ipsi nepoti
nostro suę salutis et honoris date consilium et praestate auxilium quia et
ego et hoc quantum mihi dominus scire et posse donauerit sum paratus simul vobiscum agere si voluerit ipse recipere · [fol. 57v]
IX ·
[BK 243 Abschnitt A c. 8]
Quod autem consilium ego
cum Episcopis et
cęteris
fidelibus nostris
sollicitus et pro natura communi vestra scilicet
et mea sed et
pro ipsius nepotis nostri salute et honore et
pro communi omnium
fidelium nostrorum indemnitate et saluatione nunc proxime et
in Synodo et in placito nostro accepi vobiscum nullum bonum
negare sed omne
bonum meum paratus sum participare dico
si placet · Et si Ita vobis bene uisum
fuerit accipiamus illud
communiter Et si melius nobis per rationem et auctoritatem
diuinam et humanam nostre Saluationi et christianitati con
gruentem o
stenderitis
paratus sum illud cum omni deuotione
accipere et vobiscum Deo
cooperante et communium fidelium
nostrorum consilio et auxilio adminiculante
libentissime
sequi , et exequi ·
X ·
[BK 243 Abschnitt A c. 9]
Quia scriptum est dicente
bono Rege qui tamen deliquit vt
homo recognouit se vt felix ex voluntate mea
confitebor
ille profiteatur idem nepos noster coram vobis
et coram Episcopis
qui vobiscum fuerint et remandet nobis per vos et per illos
quia vult secundum Dom
num
apostolici et episcopal
i , Immo diuinum
consilium ad placitum conuenire
cum Episcopis et fidelibus atque
amicis Dei et nostris ac suis quoniam haec causa
generalis est
omnibus christianis et aut ostendere quia secundum legem
diuinam et humanam christianis congruam hoc factum de
vxore sua habeat executum
aut secundum Dei consilium
et legem christiano Regi conuenientem hoc et illa duo
quae praemissimus emendare velit et debeat et paratus
sum cum tali charitate
et honorabilitate illum recipere
sicut christianus Rex christianum Regem et sicut
diligens
patruus dilectum nepotem debet recipere et in illius ami
citia ad illius Saluationem et honorem , si ita fecerit per
manere et
constituatur tempus congruum et locus oportu
[fol. 58r]nus quando simul
paciffice conueniamus et hanc causam
sicut de nobis ipsis , quia sicut scriptura
dicit os nostrum et caro
nostra est ad communem nostram et fidelium nostrorum
saluationem et
honorem diffamamus · Neque fidelibus nostris et omnibus christia
nis in bono exemplum esse debemus perditionis exemplum do
nemus · Et quoniam malorum correctores esse debemus caput
malorum quod absit
fiamus , sed et ea , quae vt supradiximus
apud confluentes
promisimus nos tractaturos et obseruanda
constituturos tractemus
et
statuamus · Et qui vndique propter
peccata nostra et malum discordiae quod in
Regnis nostris ma
net percutimur placato Deo misericordiae illius
consolatium
consequi mereamur · Et non sit nepoti nostro
hoc agere in mente
sua durum quia scriptum est qui mentis est Durae corruet
in malum sed timeat Deum et compescat istud scand
alum
quod
tam grande in ista christianitate sine vlla necessitate est
generatum et propagatum cum per rationem et auctoritatem
potuisset ad debitum
effectum perduci quod multis homi
nibus videtur sine plena ratione et
auctoritate debite executum ·
Et quia scriptum est beatus homo qui semper est
Pauidus
et dominus dicit diligentes me diligo pro amore et timore
Dei
honoret se et suam christianitatem vt
suum
nomen
Regium et exuat se , et nos omnes ab ista calumnia , quae
illum
sequitur et per illum ac propter illum nos propin
quos illius et honoret
inde Deum sciens dominum dicere
honorantes me honorabo et eos qui temnunt me erunt
ignobiles ·
XI
[BK 243 Abschnitt A c. 10]
Et si ita noluerit faciat
quod Iudicauerit faciendum Ego
in vestra amicitia et debita fraternitate
persistere et om
ni debito obsequio illam promereri cupi
ens
,
qui non
[fol. 58v] quaero quae sunt illius sed Illum si eum salubriter habe
re non possum me Deo pro illius amicitia tollere nolo nec ad
malum
alicui auxilium praestare volo quia legimus in scrip
tura Dominum dixisse
cuidam Regi Impio praebes auxilium
et his qui oderunt me amicitia Iungeris iccirco
iram domini
merebaris quidem et sicut ibidem in reliquo scriptum est
Et item
legimus quia de quacumque impietate quicumque Im
pius conuersus fuerit et
ex corde se conuerti velle dixe
rit , iam non inter impios computatur ,
et a piis pie recipi
debet et salubriter potest dicente scriptura verte Im
pios et non erunt , non quia non erunt in essentias se
d non
erunt in impietatis culpa · Haec autem diximus non vt
nepotem nostrum In numero impiorum computari cupiamus
quem
piorum numero sos
siari
a domino exo
ptamus
·
Sequuntur adnuntiationes , quas Tres Reges apud Sablonarias adnuntiare debuerunt
Adnuntiatio
domini Hludouiuci ·
Capitulum
I ·
[BK 243 Abschnitt B c. 1]
Sicut scitis quia ibi adfuistis quando proxime apud con
fluentes suos adiuuante domino coniunximus , et
capitula
a nobis et a fidelibus nostris obseruanda statuimus conue
nit nobis ut congruo tempore et oportuno loco Iterum
simul conueniremus , et cum
Dei adiutorio et fidelium
nostrorum consilio , quae in statu sancte Ecclesię et in
nobis et
in Regnis nostris fidelibus emendanda erant emendare
mus
et vt emendata de
cetero
obseruarentur statuere
mus , et
ad haec agenda Iam per Tres vices et tempus et lo
cum condiximus
[fol. 59r] sed aut mihi aut fratri meo aut communi nepoti nostro ta
les causae acciderunt pro quibus
hoc quod condiximus
Implere
non potuimus ·
II
[BK 243 Abschnitt B c. 2]
Interea peruenit ad me quia meus frater
et communis nepos
noster inter se non erant
sicut tunc fuerunt quando nos simul
coniunximus · Et ideo ad hoc veni inter eos
priuatus media
tor existerem et ipsi sic inter se sint sicut per rectum
esse de
bent · Vnde frater noster per me , Et per
Episcopos nostros ac per
Episcopos nepotis nostri et
scripto et verbo tales causas nepoti nostro
mandauit pro quibus ille si priuatus non erat sicut antea
fuerat · Quas si
illa emendare vellet sicut ei mandauat vo
luntari
e illi erat
sicut diligens patruus dilecto nepoti et chris
tianus Rex christiano Regi
esse per Rectum debet ·
De quibus
causis nos et Episcopi qui nobis fuerunt ex parte nepotis nostri
fratri nostro et Episcopis qui cum eo erant tale responsum red
didimus , quia illas causas , quas ei reputabat paratus
erat aut
emendare , aut de illis certam reddere ratio
nem et dignam facere
satisfactionem quod responsum et
frater noster et Episcopi libenter
receperunt
, et Deo gratias
sunt ita modo frater et
nepos noster sicut per rectum
esse debet ·
III ·
[BK 243 Abschnitt B c. 3]
Et volumus
vt sicut nobis conuenit vt inter nos fideles
missi discurrant , et quae in
vniuscuiusque nostrum Regno emen
danda sunt et alter alteri innotuerit
emendetur et ca
sae Dei et sacerdotes et serui Dei legem et honorem
de
bitum habeant et vnusquisque fidelium
nostrorum in Reg
nis nostris cuiuscumque nostrum sit homo legem et
Iustitiam
et in se et in suis proprietatibus et in suis honoribus ha
beat sicut tempore antecessorum nostrorum habuerunt et si
cut inter nos
iam conuenit et in illis capitulis e
st
constitutum
[fol. 59v] quae
antecessores nostri Reges constituerunt · Et
sicut nos apud Mars
nam firmauimus et sicut nunc
proxime apud confluentes statuimus
donec adiuuante Deo
congruo tempore et oportuno loco iterum si
militer conueniamus et vna cum
communium fidelium nostrorum con
silio que perfecta non fuerint paciffice
tractemus atque perfficiamus
et ita nos ad inuicem adiuuemus
vt
cum Dei adiutorio nos et
fideles nostros saluemus et oppraessoribus
sanctae Ecclesiae resistamus
Et hanc ad cognitionem
ideo scribi communi consensu feci
mus vt vnusquisque nostrum illam
habeat et
certius
sciat qui
d
et qualiter exinde obseruare expraessius debeat quia non
decet vt rex a sua
cognitatione
deuiet et sicut non conuenit
a
c
Episcopus a sua recta praedicatione discordet ·
Adnuntiatio
do[min]i Caroli ·
I ·
[BK 243 Abschnitt C c. 1]
Hoc quod dilectus frater noster dixit
nos proxime apud confluen
tes constituisse qua
ntum
ex me fuit hactenus obseruari et ob
seruare cupio , si et erga me ita fuerit obseruatum , et ei re
putare non volo ut ipse
similiter erga me illa obseruatio non
habeat credo etiam quia nec ille velit neque
aliquis alius michi
reputare possit vt erga eum illa obseruata non habeam ·
Quod
si aliquis fecerit paratus sum , aut illa quae emendanda sunt
emendare , aut de hoc quod mihi reputatum fuerit
certam
reddere rationem ·
II ·
[BK 243 Abschnitt C c. 2]
Et si hic communis nepos noster fecerit sicut frater noster
et episcopi qui cum eo inter nos mediatores fuerunt mihi et episcopis
qui
mecum erant ex parte illius nunti
auerunt
et frater
noster
nunc dixit et ita mihi familiaris atque amicus atque adiu
tor
secundum rationabilem possibilitatem extiterit si
cut nepos patruo et
christianus Rex christiano Regi esse per
rectum debet sic et priuatus atque amicus
atque adiutor secundum
rationabilem possibilitatem esse volo sicut diligens
patruus
[fol. 60r] dilecto nepoti et sicut christianus Rex christiano Regi per rec
tum esse debet ·
III
[BK 243 Abschnitt C c. 3]
De fidelibus autem missis
inter nos discurrendis et de his quae
in Regnis nostris emendanda sunt ,
emendandis et de statu et
honore Ecclesiarum et sacerdotum ac seruorum Dei et de
lege ac Iustitia conseruanda vnicuique fidelium nostrorum in
Regno nostro
cuiuscumque nostrum sit homo et in suis proprietatibus
et
in suis
honoribus et de capitulis obseruandis sicut frater
noster
nunc dixit Ita et ego per omnia cupio obseruare ·
Adnuntiatio
Hlotarii ·
I ·
[BK 243 Abschnitt D c. 1]
Postquam iste patruus meus Hludouiucus
me in sua bonitate in filio loco suscepit , sic erga me semper in sua mercede
fecit sicut et illum decuit et mihi necessum fuit vnde paratus sum
illi debitum obsequium exibere , sicut per rectum debeo facere ·
[BK 243 Abschnitt D c. 2]
Et de his quae patruus
meus Carolus proxime nunc quando
primum simul conuenimus
michi mandauit , sic obseruare cu
pio sicut Patruus meus Hludouiucus et episcop
i qui cum
eo inter me et patruum meum Carolum
mediatores fuere ex
mea
parte illi et episcopi qui cum eo erant nuntiauerunt et si ipse
mihi ita priuatus et amicus atque adiutor secundum ratio
nabilem
possibilitatem extiterit sicut patruus nepoti et
christianus Rex christiano Regi
esse per Rectum debet
ita et illi et familiaris et amicus atque adiutor secundum
rationabilem possibilitatem esse volo sicut diligens ne
pos dilecto
patruo et christianus Rex christiano Regi
esse per rectum debet ·
II ·
[BK 243 Abschnitt D c. 3]
De fidelibus autem missis inter nos discurrendis et de his quae in Regnis nostris
emendanda sunt emendandis et de [fol. 60v] statu atque honore Ecclesiarum et
sacerdotum ac seruorum Dei et de lege ac Iustitia conseruanda vnicuique fidelium
nostrorum in Regno nostro cuiuscumque nostrum sit homo , et in illo et in
suis proprietatibus et in suis honoribus et de capitulis obseruandis
sicut isti mei patrui nunc dixerunt Ita et ego per omnia cupio obseruare ·
[BK 243 Abschnitt D c. 3]
Quoniam istas quae praecedunt adnuntiationes Hludo
uiucus et Hlotarius
cum illorum sequacibus postquam
coram omnibus qui adfuerunt trium Regum
consiliariis
fere ducentis tam Episcopis quam abbatibus et laycis relec
tas penitus reyecerunt ne populo legerentur vt causa
Hlotarii penitus taceretur · Hanc quae sequitur adnun
tiationem domnus Carolus istis ipsis verbis Iam
vesperi
adnuntiauit apud Sablonarias
anno Incarnationis
dominicae DCCCLXII
· indictione XI · III · nonas nouem
bris in ipsa casa vbi relictae sunt praecedentes ad
nuntiationes in quam pauci alii intrauerunt quam
qui antea fuerunt
quoniam fere plena de ipsis erat ·
Sic cum ego verbis et scriptis per fratr
em
meum et per
Episcopos nepoti
meo mandaui et illi de sua parte mihi
renuntiauerunt sic illi amicus esse
et
illum saluare
volo sicut auunculus per rectum nepotem salua
re
debet
si ille sicut nepos per
retum [!] auunculum
saluare debet
me et meos saluauerit ·
ADNVNTIATIO DOMNI CAROLI
apud Pistas
·
[BK 273 Abschnitt A c. 1]
Multas gracias agimus vobis de vestra fidelitate et de
vestra bona voluntate , quam semper erga nos in omni
[fol. 61r] adiutorio et obsequio
demostrastis [!] , sicut vestri antecessores erga
nostros antecessores
demonstrauerunt , et quia pacem Iam praete
rito tertio anno
hic communiter confirmauimus , et adcogni
tari fecimus secundum quod causa in quibusdam locis con
iacuit , etsi non omnes sicut desiderauimus , tamen ex maio
ri parte
obseruastis , et quia pleniter et cum pace ad hoc nostrum
placitum conuenistis ·
II ·
[BK 273 Abschnitt A c. 2]
Et quia bonam voluntatem vestram in istis et in aliis videmus
et experti sumus
fiducialius vos commonemus vt de ipsa
pace obseruanda , et de istis operibus , quas
contra Dei
et sanctę eius Ecclesiae et nostros communes Inimicos nort
mannos incepimus sine deffectu et lassatione viriliter labo
retis scientes qualiter nobis placuisset , si istas firmitates
hic
factas habuissemus quando in tali Angustia sicut ex
perti estis ad meldis contra eos communiter laborauimus
vnde nos Deus sicut
suae Misericordiae placuit manifestae
suae
clementiae inditio adiuuauit ·
III ·
[BK 273 Abschnitt A c. 3]
Et quoniam illa , quae Iam tertio anno hic vna
cum consensu
et consilio fidelium nostrorum constitu
imus
et
vobis adcog
nitari fecimus libenter audi
sse
et sus
cepisse
comperimus
quae nunc etiam ad nostram communem Salutem , et pacem
atque honorem hic fidelium nostrorum consensu , atque consilio
constituhimus
vobis per scriptum nota facere volumus
vt illa plenius audire , et ad illum
scriptum recurrendo
quod in singulis committatibus dari et relegi atque haberi
praecipimus firmius retinere , et
sertius
obseruare possitis
quae
etiam ab Episcopis vel eorum ministris per singulos com
mittatus de eorum
parrochiis aperto sermone vt ab
omnibus possint intelligi tradi volumus ·
[fol. 61v]
[BK 273 Abschnitt B Prolog]
Karolus Gratia Dei Rex notum esse
volumus omnibus
Dei et nostris fidelibus per haec , quae sequuntur capitula
nunc in isto placito nostro anno ab Incarnatione Domini
nostri Iesu christi
DCCCLXIIII
· anno videlicet Regni nostri
ipso
propitio XXV · indictione XII VII ·
Kalendas Iulias in hoc
loco qui dicitur Pistis
vna cum fidelium nostrorum consen
su atque consilio constituimus , et
cunctis sine vlla refragatione
per Regnum nostrum obseruanda mandamus ·
I ·
[BK 273 Abschnitt B c. 1]
Primo considerauimus de honore Ecclesiarum et sacerdotum
ac seruorum Dei et Immunitate rerum Ecclesiasticarum
vt nullus sibi de ipsis rebus
contra auctoritatem praesumat
et comites Episcopis et ministris ecclesię in eorum
ministeriis
adiutores In omnibus fiant , sicut in capitulari praede
cessorum ac progenitorum nostrorum continetur in se
cundo libro
capitulo XXIII
· et quicumque comitum vel minis
trorum
Reipublicae haec quae mandamus obseruare neglex
erit , si prima et secunda
vice de his admonitus non
se correxerit , volumus vt negligentia comitis ad
nostram
nottitiam per Episcopos et per missos nostros defferatur
et aliorum
negligentia per comites ad nostram notitiam
perferat
ur ut nostra auctoritate quod in capitulari
praedecessorum nostrorum
continetur , subire cogatur ·
II ·
[BK 273 Abschnitt B c. 2]
Post haec de orphanorum et
viduarum causis et de
regalibus Iustitiis et summopere de raptoribus
puellarum et viduarum et sanctimonialium , et de his
qui praesbiteros flagellari
praesumunt et qui praesbiteros
de Ecclesiis sine Episcoporum consensu eycere et recipere
aut censum de
manso · Ex his quae domnus et genitor noster
in suis capitularibus Ecclesiis Immunitare concessit exigere
[fol. 62r] non
timent · Et qui sensa de rebus Ecclesiasticis ad ecclesias
persoluere detrectant ,
ut firmiter
a missis et a comitibus habetur
et ipsi contemptores legum diuinae scilicet et
humanae ad nostram
praesentiam legaliter perducantur vt inde consilio fidelium
Dei ac nostrorum commendemus quid de talibus hominibus si
t
faciendum qui nec Deum timent nec contra canones sanctos
facere nec legem et
praeceptum Regium infringere pertimes
cunt salua censura Ecclesiastica et
Episcopalis poenitentiae vin
dicta ·
III ·
[BK 273 Abschnitt B c. 3]
Vt lex et Iustitia vnicuique in suo ordine omnibus conseruetur
et pacem quam proxime Deo teste propriis manibus com
muni consensu
confirmauimus , quando hic placitum nostrum
habuimus sic omnes et infra patriam et
quando ad placitum
vnusquisque venerit , et quando redierit et quando necessi
tas nobis euenerit vt hostem nostram adnuntiemus vsque
constituta
Loca secundum consuetudinem et capitula
praedecessorum nostrorum obseruare
procuret · Et qui
contra hanc confirmationem per contemptum venerit
aut
quamtotius quod contra hanc confirmationem ex
cessum
fuerit emendare neglexerit ab Episcopis et missis ac
comitibus nostris hoc nobis nuntiari mandamus : quate
nus tantum Dei et
nostrum ac totius christianitatis contemp
tum , sicut secundum leges
diuinas et humanas Inue
nerimus , emendare curemus ne ipso nostro Iudicio
a Deo
quod absit condemnati s
imus
· Et videant Episcopi et
missi
ac comites nostri ne si contra nostram communem confirma
tionem aliquis praeceptum fecerit et emendare nolue
rit ne per alium ,
quam per illos qui ad hoc constituti
sunt hunc contemptum sciamus , quoniam si per
alium
[fol. 62v] quam per illos hoc sicut non conuenit audierimus sicut
nec
ipsi immunes a peccato erunt · Sic nec ab vltione Im
munes existant ·
IIII ·
[BK 273 Abschnitt B c. 4]
Volumus et expraesse mandamus comitibus nostris ut sicut in
XXIIII · capitulo secundi libri capitulorum decessorum
nostrorum
contine
tur , vassalli nostri nobis et nostre coniugi
famulantes condignum apud omnes honores habeant
sicut a genitore nostro et a nobis · s
aepae
monitum est · Et sicut
ipsi volunt se a nobis honoratos tenere ita et
nobis famulantibus si
cut consuetudo fuit tempore antecessorum nostrorum
debitum ho
norem exibeant ·
V ·
[BK 273 Abschnitt B c. 5]
Volumus et expraesse committibus nostris mandamus vt
illae [!] nostrae
indominicatae sed et villae de monasteriis , quae coniugi nostrae
et filiis ac filiabus nostris concessa atque donata habemus quaeque
sub
Immunitate consistunt cum Saluamento et debita Re
uerentia in
comitatibus illorum consistant : Sed quae ho
mines nostri ac illorum ,
illarumque qui sine vlla differentia et
nostri sunt cum saluamento et debito
honore habere possint
et non ignorent neque obliuiscantur comites ac missi nostri
nos
scire quod dominorum dominus de se dici
t , honori
ficante
[s]
me honori
ficabo
, et qui contemnunt me In
honorati
erunt ·
VI ·
[BK 273 Abschnitt B c. 6]
Et quoniam humana
fragilitas procliuior
est ad contra Ius
titiam facienda
quam ad Iustitiam exequendum et diabo
lus semper
certat ut fragillitati humanae oculos mentis
claud
at
nec
castigationem Dei videat , et
semetipsum
emendet sicut ad nos peruentum est quidam leues homines
de
istis
comitatibus , qui deuastati sunt a nortmannis
in quibus res et mancipia et domos habuerunt , quia nunc
ibi
mansipia [!] et domos non habent quasi lice
nter
malum
faciant
quia sicut dicunt non habent vnde ad Iustitiam
[fol. 63r] faciendam adducantur et
quia non habent domos , ad quas
secundum legem manniri et banniri possint dicunt
quod de
mannitione et bannitione legibus comprobari et legaliter
Iudicari
non possunt · Contra quorum malas insidias con
sensu et consilio fidelium
nostrorum statuimus ut comes missum
suum ad illam terram , in qua domos habuit
mittat , et eum
bannire et mannire Iubeat · Et quoniam lex consensu po
puli et constitutione Regis sit franci Iurare debeant quia
secundum Regium mandatum nostrum ad Iustitiam redden
dam venire noluerit , et mandet comes , qui hoc executus
fuit alteri comiti in cuius comitatu res et
mancipia habet
quid inde factum habet et ex nostro verbo illi mandet
ut per
illa , quae in suo comitatu habet illum distringat qua
tenus ad Iustitiam
reddendam et faciendam in su
um com
mitatum reddeat ·
VII ·
[BK 273 Abschnitt B c. 7]
Audiuimus etiam quia huiusmodi Leues homines in aliis com
mitatibus depraedationes ac iniustitias faciant et ad illum
comitatum , in quo commanent , et in quo malitias non faciunt
factis malitiis in
aliis committatibus reueniunt · Vnde man
damus et comitibus nostris
expr
esse
praecipimus ut illi
comites in
quorum comitatibus refugium habent et vna mente
vnoque consensu et vno
certamine
ad tales homines compr
e
hendendos
se
erigant et decertent , vt Ecclesiae Dei et mi
nistri eius et serui Dei ac
populus pacem et quietem ha
bere possit ·
VIII ·
[BK 273 Abschnitt B c. 8]
Vt denarii ex omnibus monetis ac bene pensantes sicut in
capitulare praedecessorum ac progenitorum nostrorum
Regum libro quarto XXII ·
capitulo
continetur In omni Reg
no nostro non
reyciantur vsque ad missam sancti Martini et
[fol. 63v] In
omnibus Ciuitatibus ac vicis ac villis tam nostris indomini
catis , quam
et his quae de Immunitate sunt et de committati
bus atque hominum
nostrorum siue cuiuscumque sint per omne
Regnum nostrum a Iudicibus nostris et ab
eis quorum villae sunt
vna cum ministris
Reipublicae secundum quantitatem locorum
et villarum tanti ac tales de ipsis incolis
et inibi
manentbus [!]
constituantur , qui inde prouidentiam habeant ne boni de
narii
reyciantur et non nisi meri et
bene pensantes ac
cipiantur ·
IX ·
[BK 273 Abschnitt B c. 9]
Vt illi qui ex hac causa prouidentiam
habeb
[un]t sacra
mento Iurent , quod sicut eis ex hac
causa iniunctum fue
rit quantum scierint et potuerint debeant fideliter
ob
seruare , et illum hominem quem scierint merum et bene
pensantem denarium reycere non debeant
selare
sed
ministris
Reipublicae eum debeant notum facere · De quo
sacramento quicumque comprobatus
fuerit periuratus et
secundum
legem mundanam vt periurus puniatur sicut
in capitulari
decessorum ac progenitorum nostrorum con
tinetur in fine capituli decimi
ex tertio libro et secundum
legem Ecclesiasticam publicae poenitentiae subigatur
X ·
[BK 273 Abschnitt B c. 10]
Vt ab ipsa missa sancti Martini per
omne Regnum nostrum
non nisi istius nouae nostrae monetae meri et bene pensan
tes denary a
[c]cipiantur · Et Quicumque ab illa die
alium
denarium negotiandi causa protulerit
a
comite
et mi
nistris eius auferantur ab eo sicut in libro
capitulorum
secundo , XVIII capitulo
continetur ·
11 ·
[BK 273 Abschnitt B c. 11]
Vt in denariis nouae nostrę monetae ex vna parte nomen
nostrum habeatur in giro et in medio nostri nominis mono
gra
mma ex altera vero parte nomen ciuitatis et in me
dio crux habeatur ·
[fol. 64r]
XII
[BK 273 Abschnitt B c. 12]
Sequentes consuetudinem praedecessorum nostrorum sicut in
illorum
capitulis inuenitur constitui
mus vt in
nullo loco alio in omni Regno nostro
moneta fiat ni
si
in palatio
nostro et in quentovico ac
Rotomago
, quae
moneta ad quentumvicum ex
antiqua consuetudine pertinet
et in remis et in senonis et in Parisio et in Aurelianensi et in ca
uillono et in metullo et in Narbona ·
XIII ·
[BK 273 Abschnitt B c. 13]
Vt hi in quorum potestate deinseps monetae permanserint omni
gratia et cupiditate seu luchro postposito fideles monetarios
el
igant
sicut Dei et in nostram gratiam volunt habere , Et ipsi
monetary
Iurent quod ipsum ministerium quantum scierint et potue
rint fideliter faciant et mixtum denarium et minus quam de
beat
pensantem non monetent , nec monetari consentiant · Et
sine vlla fraude et absque
malo Ingenio contra eos quorum ar
gentum ad purgandum acceperint ipsum
argentum exme
rent et sine fraude tam Impensa quam In purgatione dena
rios conca
mbient
· Contra quod sacramentum Si
quilibet fecisse
reputatus fuerit Iudicio Dei se examinet , et sicut contra hoc
fecisse
comprobatus fuerit , quia non mayorem fraudem facit si mix
tum denarium et
minus quam debeat p
ensantem
monetauerit
quam si in purgatione et
concambio argenti per malum Inge
nium fraudem de Argento
Reipublicae et de argento rerum Ec
clesiasticarum et de facultate pauperum
fecerit , sicut cons
titutum est de falsis monetariis in libro quarto
capitulorum
XXVIII · capitulo
, manum perdat , et ut
sacrilegus ac paupe
rum spoliator publicae poenitentiae Iudicio
Episcopali subycia
tur in illis autem Regionibus in quibus secundum legem
Ro
manam Iuditia terminantur Iuxta ipsam legem culpabilis
Iudicetur ·
XIIII ·
[BK 273 Abschnitt B c. 14]
Vt in proximis
Kalendis Iulii qui hanc duodecimam indictionem
habeat in Syluanectis Ciuitate vnusquisque comes in cuius
[fol. 64v] conmittatum moneta esse Iussimus vicecomitem suum cum
duobus
aliis hominibus qui in eius comitatibus res et man
cipia
et benefficia habeant in suum monetarium cum ipsis ha
beat quantus ibi accipiant per manus suas de camera
nostra ad opus
vniuscuiusque monetarii de mero argento cum
pensa libras quinque vt habeat inde
Initium monet
andi
pos
sit in
cipere
et pensam argenti , quam ex camera nostra acce
pit per manus
eorum per quas illud accepit sabbato ante
Initium Quadragesimae in
monetatis denariis in prefato
loco et cum ipsa pensa cum qua argentum acceperat
vnusquisque monetarius in camera nostra reddat ·
XV
[BK 273 Abschnitt B c. 15]
Vt nullus more solito pro vllo lucro et auaritia hoc leuiter
accipiat sed omnes ab ipsis
Kalendis Iulii argentum suum in
constitutis monetis concambiari faciant
scientes quia
post missam sancti Martini null
i aly denarii in Regno nostro
nisi istius nouae nostre monetae
recip
ientur
et ab ipsis
Kalendis
Iulii ipsi noui denarii ab omnibus accipiantur · Et qui
cumque liber homo ab ipsa die denarium merum nouę nostrae
monetae in Regno
nostro reyecerit sicut in praefato l
ibro
et capitulo Regio continetur bannum nostrum id est solidos LX ·
componat Si vero serui ecclesiastici aut comitum aut vasallorum
nostrorum hoc
facere praesumpserint quia in praefato ca
pitulari continetur vt LX ·
ictibus
vapulent et hoc occa
sionem discreti homines modum in disciplina
faciebant
constituimus fidelium nostrorum consensu atque consilio , ut
quorumcumque coloni et serui pro hoc con
uicti
non cum
grossa fuste sed nudi cum virgis vapulent · Et in Ciuitatibus
atque vicis seu villis Episcopi per suos ministros et praesbiteros
pro
uidentiam vna cum
Reipublicae ministris accipiant ne in hac
[fol. 65r] causa modum disciplinae
transgrediantur , sed taliter fiat
qualiter et homines castigentur et quasi pro
intentione et
occasione castigationis disciplinam facientes peccatum
non
incurrant et disciplinam sustinentes in corpore suo
debiliores non fiant · Quodsi
quis hoc mandatum nostrum
transgressus fuerit , nobis ab episcopis nuntietur
quatenus tali
ter castigetur , ne dein
ceps
mandatum nostrum quemquam
delectet
contemnere Et si dominus et Magister quilibet
est aut
aduocatus talium hominum eos et comiti et misso
nostro iusso presentare noluerit
prędictum bannum LX ·
solidorum
componat sicut in praedicto capitulari habetur ·
XVI ·
[BK 273 Abschnitt B c. 16]
Vt si aliquis homo a proxim
is
Kalendis Iulii de hac nostra noua
moneta mixtum , et minus quam debeat
pensantem dena
rium
inuenerit
, constringat eum qui ipsum
denarium ad ne
gotiandum protulerit , et ipse dicat a
quo eum a quo acce
pit et sic de manu ad manum veniat vsque dum ad falsita
tis auctorem perueniatur et inuentus mixti et minus quam
debeat
pensantis denarii monetator in illa terra in qua
Iuditi
a secundum legem
Romanam terminantur secundum
ipsam legem iudicetur , et in illa terra in qua
Iudicia se
cundum legem Romanam non Iudicantur monetarius si
cut praediximus falsi denarii manum dexteram perdat
sicut in quarto
libro capitulorum continetur
capitulo XXXIII
·
et qui hoc consenserit si liber est , LX · solidos
componat si
seruus et colonus nudus cum virgis vapuletur ·
XVII ·
[BK 273 Abschnitt B c. 17]
Vt diligenter comites et ministri
Reipublicae per suos comitatus
ac ministeria prouideant ne in aliquo loco oculta et
frau
dulenta moneta fieri possit et si inuentus ac comprobatus
[fol. 65v] quilibet fuerit fraudulentam monetam percutiens sicut
constitutum est
de falso monetario ex prefato capitu
lari praedec
†essorum nostrorum manus ei
amputetur
et qui
hoc consenserit si liber est , LX · solidos componat si
seruus
et colonus nudus cum virgis vapul
[i]tur ·
XVIII ·
[BK 273 Abschnitt B c. 18]
Et si
falsus monetarius aut de illis locis , in quibus moneta
fieri Iussimus aut oculte
monetam percutiens aut denarium
falsum de noua moneta ad negotiandum proferens ,
ut cons
tringi et puniri non possit sicut est constitutum in fiscum
nostrum et in quamcumque Immunitatem aut alicuius potentis
potestatem et
proprietatem confugerit si in nostrum confu
gerit fiscum requiratur a
ministro nostro Et si ille eum def
fenderit aut ocultauerit nuntietur
nobis
quatenus ita in eo
secundum capitulare Regium vin
dicetur
nec vllus alius
vmquam falsitatem nostra auctoritate et potestate
con
sentire aut deffendere audeat , Si autem in Immuni
tatem et potestatem aut proprietatem alicuius poten
tis confugerit
secundum quod in tertio libro capitu
laris XXVI
o ·
capitulo
continetur de his , qui furtum
aut omicidium aut quodlibet crimen foris committens
Infra Immunitatem fu
gerit
inde fiat id est mandet
com
is et publicae Rei minister Episcopo et abbati et illi ,
quicumque locum
Episcopi aut abbatis et abbatissae tenue
rit et potentis hominis in cuius
potestatem et proprieta
tem confugerit ut reddat ei reum · Si ille
contradixe
rit et eum reddere noluerit in prima contradictione solidis
XV · culpabilis Iudicetur · Si ad secundam inquisitio
nem eum
reddere noluerit quicquid Reus damni fecit
totum ille qui eum Infra Immunitatem
retinet nec r
eddere
vult soluere cogatur · Et si ipse comes
veniens
[fol. 66r] licentiam habeat ipsum hominem infra Immunitatem querendi
vbicumque eum inuenire potuerit · Si autem in prima inquisitione
comiti Responsum
fuerit quod reus
infra vnit
atem
quidem fu
isset
sed fuga lapsus sit Iuret quod ipse cum ad Iustitiam cuiuslibet
disfaciendam fugere non fecisset , et sit ei in hoc satisfactum · Si
vero Intranti
in ipsam Immunitatem et in cuiu
slibet
hominis
potestatem et
proprietatem comiti collecta manu quilibet re
sistere tentauerit , comes
hoc ad regem et prinsipem deferat
et ibi Iudicetur et sicut ille qui In immunitate
damnum
fecit , de solidis componi debeat Ita quod comiti collecta
manu
resistere presumpserit de solidis culpae Iudicetur ·
<