IN nomine patris et filii et spiritus sancti amen Imperator Cesar Karolus Rex Francorum inuictissimus et Romani Rector Imperii pius felix victor ac triumphator semper Augustus omnibus fidelibus sancte dei ecclesie et cuncto populo catholico presenti et futuro gencium ac nacionum que sub Imperio et regimine eius constitute sunt Sicut vobis omnibus notum et neminem vestrum latere credimus quomodo nos diuina clemencia cuius nutu ad occasum tendencia secula per successiones generancium reparantur Tres nobis dando filios magno miseracionis ac benedictionis sue dotauit munere quia per eos secundum vota nostra et spem nostram de regno confirmauit et curam obliuioni obnoxie posteritatis leuiorem fecit Ita et hoc notum vobis fieri volumus quod eosdem per dei graciam filios nostros regni nobis a deo concessi donec in corpore sumus consortes habere et post nostrum ab hac mortalitate discessum / huius1* a deo conseruati et conseruandi regni uel Imperii nostri heredes relinquere si sic diuina maiestas annuerit optamus non ut confuse atque inordinate aut sub tocius regni denominacione iurgii uel litis controuersiam eis relinquamus / sed trina participacione totum corpus regni diuidentes quam quisque illorum tueri et regere debeat porcionem describere et designare volumus / Eo videlicet modo ut quisquis sua porcione contentus iuxta ordinacionem nostram et fines regni sui qui ad alienas extenduntur cum dei adiutorio nitatur defendere et pacem atque caritatem cum fratre custodire / Diuisiones vero a deo conseruati et conseruandi Imperii uel regni nostri tales facere placuit ut Aquitaniam totam et Gasconiam excepto pago turonico et quidquid inde ad occidentem et hyspaniam respicit et de Ciuitate2* ver[ius] que est sita super fluuium ligerem cum ipso pago nivernense pagum Avellensem3* atque Alsensem Casbillonensem Matisconensem Lugdunensem4* Saboiam Moriennam Tarentasiam Montem Ciuisium vallem Segusianam vsque ad clusas et inde per terminos Ytalicorum moncium vsque ad mare · hos pagos cum suis Ciuitatibus et quidquid ab eis contra meridiem et occidentem vsque ad mare uel vsque ad hyspanias continetur hoc est illam portionem Burgundie et prouinciam ac Septimaniam uel Gothiam / Ludowico dilecto filio nostro consignauimus / Italiam vero que et Longobardia dicitur et Bauariam sicut Tassilo tenuit exceptis duabus villis5* quarum nomina sunt [fol. 112r] in Goltenstat et luttrahafen quas nos quondam Tassaloni beneficiauimus et pertinent ad pagum qui dicitur Northagaio et de Alamania partem quam in australi ripa Danubii fluminis est et de ipso fonte Danubii currente limite vsque ad Renum fluuium in confinio pagorum Chlethgaio in locum qui dicitur hengi et inde per Renum fluuium sursum versus vsque Alpes Quidquid inter hos terminos fuerit et ad meridiem uel orientem respicit vna cum ducatu Curiensi et pago Durgaico Pippino dilecto filio nostro / Quidquid autem de regno nostro extra hos terminos fuerit id est franciam et Burgundiam excepta illa parte quam ludowico dedimus atque Alamaniam excepta porcione quam Pippino asscripsimus Austriam et Istriam Thuringiam Saxoniam frisiam et partem Bauarie que Nortghuo dilecto filio nostro karolo concessimus Ita ut karolus et ludowicus per vallem Angustanam que ad auxilium ferendum fratri suo si ita neccessitas extiterit / karolus per vallem Segusianam Pippinus vero et exitum et ingressum per alpes noricas atque Curiam / Hec autem tali ordine disposuimus ut si karolus qui maior natu6* prior quam ceteri fratres sui diem obierit pars regni quam habebat diuidatur inter pippinum et ludowicum sicut quondam diuisum est inter nos et fratrem nostrum karolomannum eo modo ut pippinus illam porcionem habeat7* quam frater noster karolomannus habuit / Ludowicus vero illam porcionem suscipiat quam nos in illa portione suscepimus Si vero karolo et ludowico viuentibus pippinus debitum humane sortis compleuerit karolus et ludowicus diuidant inter se regnum quod ille habuit / et hec diuisio tali modo fiat ut ab ingressu Italia per Augustam Ciuitatem Eboeriam vertellam8* papiam et inde per padum fluuium termino currente vsque ad fines Regensium et ipsam Regiam et Ciuitatem Nouam atque Mutinam vsque ad terminos sancti petri / Has Ciuitates cum Suburbanis et territoriis suis atque Comitatibus que ad ipsas pertinent et quidquid inde Romam pergenti ad leuam respicit de regno quod pippinus habuit vna cum ducatu Spoletano hanc portionem ut diximus accipiat karolus / Quidquid autem predictis Ciuitatibus aut Comitatibus Romam eunti ad dexteram iacet de predicto Regno idem portionem que remansit de Regno transpadam vna cum Tuscano ducatu vsque ad mare australe et vsque ad prouinciam hoch [!] · Ludowicus ad porcionem regni sui sortiatur / Quod si ceteris superstitibus Ludowicus fuerit defunctus eam partem Burgundie quam parti eius adiunximus cum prouincia et Septimaniam siue Gothiam vsque ad hyspaniam pippinus accipiat · karolus vero Aquitaniam atque Gasconiam / Quod si talis filius horum cuilibet Trium fratrum natus fuerit quem populus eligere velit ut patri suo succedat in regni hereditate volumus ut consentiant hoc patrui ipsius pueri et regnare [fol. 112v] permittant filium fratris sui in porcione regni quam pater eius frater eorum habuit  

Post hanc nostre auctoritatis disposicionem placuit inter predictos filios nostros statuere atque precipere pacem inter eos et concordiam quam perpetuo permanere disideramus ut nullus eorum fratris sui terminos uel regni limites inuadere presumat neque fr[a]udulenter ingredi ad conturbandum regnum eius uel marcas minuendas cum hoc adiuuet vnusquisque illorum fratrem suum et auxilium ferat ei contra inimicos suos iuxta racionem et possibilitatem siue infra patriam siue contra exteras naciones  

Neque aliquis illorum hominem fratris sui pro quibuslibet causis siue culpis ad se confugientem suscipiat ad intercessionem pro eo faciendam / quia volumus ut quilibet homo peccans et intercessione indigens intra Regnum domini sui uel ad loca sancta uel ad honoratos homines confugiat et inde iustam intercessionem mereatur  

Similiter precipimus ut quemlibet liberum hominem qui dominum suum contra voluntatem eius dimiserit et de vno regno in aliud regnum profectus fuerit neque ipse Rex suscipiat neque9* hominibus suis consentiat ut talem hominem recipiant uel iniuste retinere presumant  

Quapropter precipiendum nobis videtur ut post nostrum ab hac mortalitate discessum homines vniuscuiusque eorum accipiant beneficia in regno domini sui et non in alterius / ne forte per hoc si aliter fuerit scandalum aliquod possit accidere /  

Et vnusquisque liber homo post mortem domini sui licentiam habeat se commendandi inter hec Tria regna ad quodcumque voluerit similiter et ille qui nondum alicui commendatus est  

De tradicionibus autem atque vendicionibus quas inter partes fieri solent precipimus ut nullus ex hiis Tribus fratribus suscipiat de regno alterius a quolibet homine tradicionem uel vendicionem rerum immobilium hoc est terrarum vinearum atque siluarum seruorumque qui iam casati sunt siue ceterarum rerum que hereditatis nomine censentur excepto auro argento et gemmis armis ac vestibus necnon mancipiis non casatis et hiis speciebus que proprie ad negotiaciones pertinere noscuntur ceteris vero hominibus hoc minime inter[d]icendum iudicauimus  

Si que autem femine sicut fieri solet inter partes et regna legitime fuerint ad coniugium postulate non denegentur iuste poscentibus hoc liceat vicissim dare et accipere et affinitatibus populos inter se sociari / ipse vero femine potestatem habeant rerum suarum in regno vnde exierint quamquam in alio propter sotietatem mariti habitare debeant  

De obsidibus autem qui propter credentias dati sunt et a nobis per diuersa loca ad custodiendum destinati volumus ut ille Rex in cuius regno sunt absque voluntate fratris sui de cuius regno sublati sunt in patriam eos redire non permittant hec pocius in futurum in suscipiendum obsidibus alter alteri mutuum ferat auxilium si frater fratrem hoc facere racionabiliter postulauerit idem iubemus et de hiis qui pro suis facinoribus in exilium missi uel mittendi sunt  

Si causa uel intencio controuersie talis inter partes [fol. 113r] inter terminos aut confina regnorum orta fuerit quam hominum testimonio declarari uel diffiniri possit Tunc volumus ut ad declaracionem rei dubie iudicio crucis voluntas dei et rerum veritas inquiratur / nec vmquam pro tali causa cuiuslibet generis pugna uel campus ad examinacionem iudicetur / Si vero quilibet homo de vno regno hominem de altero regno de infidelitate contra fratrem domini sui apud dominum suum accusauerit mittat eum dominus ad fratrem suum ut ibi comprobet quid de homine illius dixit  

Super omnia autem iubemus et precipimus ut ipsi Tres fratres curam et defensionem ecclesie sancti petri suscipiant simul sicut quondam ab auo nostro karolo et beate memorie pippino genitori nostro rege et a nobis suscepta est ut eam cum dei adiutorio defendere nitantur ab hostibus et iusticiam suam quantum ad ipsos pertinet et racio postulauerit habere faciant · Similiter et de ceteris ecclesiis que sub illorum fuerint potestate precipimus ut iusticiam suam et honorem teneant et pastores atque Rectores venerabilium locorum habeant potestatem rerum que ad ipsa loca pertinent in quocumque loco de hiis Tribus regnis illarum ecclesiarum possessiones fuerint  

Quod si de hiis statutis atque conuenienciis aliquod casu quolibet uel ignorantia quod non optamus fuerit irruptum precipimus ut quam citissime secundum iusticiam emendare studeant ne forte propter dilacionem maius dampnum possit accrescere  

De filiabus autem nostris sororibus predictorum filiorum nostrorum iubemus ut post nostrum ab hoc corpore discessum licentiam vnaquamque10* eligendi sub cuius fratris tutelam et defensionem se conferre velit et qualiscumque ex illis monasticam elegerit vitam liceat illi honorifice viuere sub defensione fratris sui in cuius regno degere voluerit Que autem iuste et racionabiliter a condigno viro ad coniugium fuerit quesita et ei ipsa coniugalis vita placuerit ne ei denegetur a fratribus suis si et viri postulantis et femine consentientis honesta et racionabilis fuerit voluntas  

De nepotibus vero nostris filiis scilicet predictorum filiorum nostrorum qui eis nati uel adhuc nascituri sunt placuit nobis precipere ut nullus eorum per quaslibet occasiones quemlibet ex illis apud se accusatum sine iusta discussione aut examinatione aut occidere aut mancare membris aut excecare aut inuitum tendere fatiat / hoc volumus ut honorati sunt apud patres uel patruos suos et obedientes sint illis cum omni subiectione qua decet in tali consanguinitate  

Hoc postremo statuendum nobis videtur / ut quidquid de rebus et constitucionibus quo11* ad profectum et vtilitatem eorum pertinent hiis nostris decretis atque preceptis addere voluerimus sic a predictis dilectis filiis nostris obseruetur atque custodiatur sicut ea que in hiis iam statuta et descripta sunt custodire  

Hec autem omnia disponimus atque ea ordine firmare decreuimus ut quamdiu diuine maiestati placuerit hanc corporalem nos agere vitam potestas nostra sit semper a deo conseruatum Regnum atque Imperium istud sicut hactenus fuit in regimine atque ordinatione et omni dominatu regali atque Imperiali et ut obedientes habeamus filios nostros predictos atque deo amabilem populum nostrum cum omni subiectione quam patri a filiis et Imperatori ac Regi a suis populis exhibetur · [fol. 113v]