[fol. 3v]
[1]
INCIPIUNT · CAPITULA
ECCLESIASTICA · DOMPNI CAROLI ·
MAGNI INPERATORI ·
[Nicht transkribierter Text]
[fol. 4va]
[22]
XCVII De desponsatis et ab alliis [!] raptis ·
[Nicht transkribierter Text]
[fol. 17r]
[4]
DE DESPONSATIS ET AB ALIIS
RAPTIS ·
Qui sponsam alienam ipsa non
consentienter rapuerit
licet cum ea concubuerit reddat eam ei cui sponsa est · et is
uelit ·
quia uim passa potius quam uiolata uidetur ; Quodsi etiam
ducere
noluerit accipiat alteram feminam · tamen et ipsa nubere
uoluerit · excepto raptore
cui uoluerit alteri legitime copuletur ·
Raptor uero adulterii crimine reus ·
Quodsi et ipsa
consensit
similiter ut raptor et nuptiis in ulterius
prohibeatur · et his qui eam
accepturus erat alia quam uoluerit accipiat ;
[Nicht transkribierter Text]
[fol. 48v]
[11]
INCIPIVNT CAPITVLA ·
[Nicht transkribierter Text]
[fol. 49r]
[14]
XXVI Qualiter de
statu suo pulsatus euindicetur libertatem suam
[Nicht transkribierter Text]
[fol. 55v]
[1]
QUALITER de statu suo pulsatus euindicet libertatem suam · XXVI
[BK 156 c. 2 BK 156 c. 3]
Homo de statu suo pulsatus · si is qui eum
pulsat ad conuincendum
illum procinctum habuerit · adhibeat sibi octo coniuratores
legitimos · ex ea parte unde pulsatur · siue illa paterna ·
siue materna sit ·
et quatuor aliunde non minus legiti
mos · et iurando uindicet libertatem
suam · quodsi pro
cinctus defuerit · adsumat undecumque
duodecim liberos
homines · et iurando ingenuitatem suam defendat ·
omnis
controuersia coram centenario
definiri potest · excepta
redditione terrę et mancipiorum · quę nonnisi coram co
mite fieri potest ·
[Nicht transkribierter Text]
[fol. 66v]
[9]
Karlus serenissimus imperator ·
augustus · a deo coronatus magnus
et pacificus · cum episcopis · abbatibus
comitibus ducibus omni
busque
fidelibus christianę ecclesiae · cum
consensu consilio statuit ·
ex lege salica · romana atque
gombata capitula ista
in palatio aquis · ut
unusquisque fidelis iusticias ita faceret ·
que et ipsa manu propria firmauit
capitula ista · ut
omnes fideles manu roborare studuissent ·
I
Ut episcopi circu
meant
parrochias sibi
commissas · et ibi inqui
rendi studium habeant de
incestu · de patricidi
is
· fra
tricidiis · adulteriis ·
cenodoxiis · et alia mala quę con
traria sunt deo · quę in sacris
scripturis leguntur · quę
christiani deuitare debent · et infra illorum parrochias
ecclesiae quibus necesse est · emendandi curam habeant ·
Similiter nostras a nobis in benefitio datas · quam et
aliorum ubi reliquiae preesse uidentur · et ut mo
nachi per uerbum
episcopi · et per regimen abbatis · et per bona
illorum exempla regulariter uiuant · prout loca
locata sunt · et ut prepositus et hi qui foras
monasteria sunt ·
[fol. 67r] ne uenatores habeant · quia iam frequenter iussimus
ne monachi foras monasterio habitassent ·
II
Ut ecclesiae
uiduae · pupilli · per bannum regis pacem habeant ·
sin aliter in pręsentia nostra hoc
ueniat si fieri potest .'
sin autem missi nostri inuestigent illud quomodo gestum
sit ·
III
Ut iumenta pacem habeant · similiter per bannum regis ·
IIII
Ut hi qui benefitium nostrum habent · bene illud inmeliorare in omni re studeant · et ut missi nostri hoc sciant ·
V
Ut uicarii nostri uel centenarii · a seruo regis mancipia
ne emant · et ut ipsi uicarii de hereditate foris heredibus si
extiterit · ad opus nostrum recipiatur ne illud fraudetur ·
VI
De his qui a litterarum conscriptione ingenui fuerint · si
sine traditione mortui fuerint · hereditas eorum ad opus nostrum recipiatur · nec
comes · nec uicarius illud sibi sotiet sed ad opus nostrum reuocetur · Similiter
uolumus ut banni nostri de illis unde censa exigunt · ut ipsa censa ad nostrum
opus · uel ubi nos iubemus ueniant ·
VII
De hereditate inter heredes si contentiosę egerint · et
rex missum suum ad illam diuisionem transmiserit · decimum mancipium ·
et decimam uirgam hereditatis fisco regis detur ·
VIII
Ut uicari [!] luparios habeant unusquisque in suo
minis
terio duos · et ipsę de hoste pergendi · et de placito comitis
et uicarii ne custodiat · nisi clamor super eum eueniat ·
et ipsi certare
studeant de hoc · ut perfectum exinde
[fol. 67v] habeat · et ipsas pelles luporum ad
nostrum opus dentur ·
et unusquisque de illis qui in illo minysterio placitum
custodiunt · detur eis
modium · I de annona ·
VIIII
De hoste pergendi ut comiti in suo comitatu per bannum
unumquemque hominem · per LX solidos in hostem pergere bannire studeat · ut ad
placitum denuntiatum · ad illum locum ubi iubetur ueniant · et ipse
comes preuideat
quomodo sint parati · id est lanceam · scutum · aut arcum · cum duas cordas ·
sagittas XII · De his uterque habeant · et episcopi ·
comites · abbates · hos homines habeant · qui hoc bene preuideant · et ad diem
denuntiati placiti ueniant · et ibi ostendant quomodo sint parati · habeant loricas et galeas · et temporalem hostem id est aestiuo
tempore ·
X
Ut regis spensa in carra ducatur
· simul episcoporum · abbatum ·
comitum · et optimatum regis · farinam · uictum · baco
nes · et
uinum abundanter · molas · dolatorias · secures ·
taretros · fundibulas · et illos
homines · qui exinde
bene sciant iactare · et marscalci regis adducant eis
petras · in saumas · XX · si opus est · et unusquisque hostili
ter
sit paratus · et omnia utensilia sufficienter habeant
et unusquisque comis duas
partes de herba in suo comi
tatu defendat · ad opus illius hosti · et
habeat ·
potes [!]
bonos · naues bonas ·
XI
Ut comites unusquisque in suo comitatu carcerem habeant · et iudices atque uicarii patibulos habeant · [fol. 68r]
XII
Ut homines boni generis qui infra comitatum inique uel iniustę
agunt · in presentia
regis
ducantur · et rex super eos distric
tionem faciat ·
carcerandi · exiliandi usque ad emenda
tionem illorum ·
XIII
Ut uicarii munera non accipiant pro illos latrones qui
ante comitem iudicati fuerint ad mortem · Quod si hoc perpetrauerit tale
iuditium sustineat · sicut et latro iudicatus fuit · quia postquam scabini eum
diiudicati fuerint · non est licentia comitis uel uicarii ei uitam concedere ·
Sed si bannus ei iudicatus fuerit · et banno peracto · stet in eo
interim usquedum comiti · et eo qui clamorem uel causam ad eum habuit · et tunc sit
foris banno ·
XIIII
Ut episcopi et abbates aduocatos habeant · et ipsi habeant
in illo comitatu propriam hereditatem · et ut ipsi recti et boni sint · et
habeant uoluntatem rectę et iustę causas perficere ·
XV
Ut uicarii eos qui pro furto se in seruitio tradere cupiunt · non consentiant sed secundum iustum iudicium terminetur ·
XVI
Quod nullus seniorem suum dimittat · postquam ab eo
ualente · solido · I · excepto si eum uult occidere · aut cum baculo cedere ·
uel uxorem aut filiam maculari · seu hereditatem ei tollere ·
XVII
Quod nullus in hoste baculum habeat sed arcum ·
XVIII
De forestis ut forestarii bene illas defendant simul et
custodiant · bestias et pisces · et si rex intus foreste [fol. 68v]feramen unum aut
magis dederit · amplius ne prendat quam illi datum sit
XVIIII
Ut uillicus bonus sapiens et prudens in opus nostrum eligatur
qui sciat rationem misso nostro reddere et perficere seruitium
p
rout
loca locata sunt · edifitia emendent · nutriant
porcos · animalia
iumenta · ortos · apes · aucas ·
pullos ·
uiuaria cum
pisces · vennas · molina · stirpes · terram arato
riam studeant femare · In forestis mansum regale ·
et ibi uiuaria cum pisces · et homines ibi maneant ·
et plan
tent uineas · faciant pomaria · et ubicumque inueni
unt utiles homines detur illis silua ad stirpandum
ut nostrum seruitium
inmeliorentur · et ut feminę
nostrae quę ad opus nostrum sunt seruientes · habeant
ex
parte nostra · lanam et
linum · et faciant
sarciles · et camisile
et perueniant ad cameram nostram per rationem · per
uilicis nostris
aut a missis eius a se transmissis ·
XX
Et si quis fidelibus suis contra aduersarium suum pugnam
aut aliquid
certamen agere uoluit · et conuocauit
ad s
e aliquem de conparis suis ·
ut ei adiutorium prebuisset ·
et noluit · et exinde neglegens permansit · ipsum
bene
fitium quod habuit auferatur ab eo · et detur ei qui in sta
bilitate et fidelitate sua permansit ·
Anno sexto Xmo · regnante domno nostro hludouuico
[BK 184 Abschnitt A BK 184 Abschnitt B]
Conuentus episcoporum debet fieri in quatuor
locis · id est
mogontiaco · in quo isti archiepiscopi cum
eorum suffraganeis
conuenire debent aut uicariis · hadebaldus · bernuinus ·
[fol. 69r]heti · in
parasio [!] · ebo
ragouuardus
· lantramnus archiepiscopus ·
senonis · qui fuerit cum eorum suffraganeis · in tolosa , noto ·
bartholomeus · adalelmus · aiulfus · cum eorum
suffra
ganeis · In lugduno · agobardus · bernardus · andreas ·
be
nedictus · agaricus ·
cum eorum suffraganeis · In quibus
conuentus tractare · querere · et cum dei
adiutorio · inuenire
debent · de causis ad religionem christianam · et eorum curam
pertinentibus · et quia principibus et reliquo populo ·
uel ita ut diuina
auctoritas docet · aut aliter teneatur ·
uel quod inde ex parte uel ex toto
dimissum sit · ut non tenea
tur · Deinde quod in ipsorum qui pastores
populi constituti sunt ·
moribus conuersatione et actibus inuenire possit quod
diuinę regulę atque auctoritati non co
ncordet
· simulque
inuenire que occasiones in utroque ordine id effecerint
ut a recto tramite deuiassent · Ut quicquid ab eis de his
causis inuentum
fuerit · tam sollerti cura custodiatur ·
ut nullatenus ad aliorum noticiam
peruenire permittant ·
ante tempus constitutum · et ideo notarius inter omnes
eligatur · quicquid ipsi inuenerint subtiliter describat ·
et sub iuramento
constrictus fideliter conseruet ·
Uolumus etiam
ipsorum conuentum fieri ·
octabas pente
costen · Missi uero nostri · suam incipiant
legationem
peragere ·
octabas paschę ·
HAE [!] CAPITVLA AB EPISCOPIS TRACTANDA SVNT
I ·
De decimis quę ad capellas dominicas dantur · et hominibus
qui eas habent · et in suos usus conuertunt · [fol. 69v]
II
De feminis que in quibusdam locis Inracionabiliter uelamen
sibi sanctum inponunt ·
III
Similiter de monasteriolis puellarum in legatione autgarii in quibus nullus ordo bone conuersationis
tenetur ·
IIII
De monasteriolis etiam diuersis in missatico albrici ·
V
De iuditio aquę frigide ·
VI
De his qui usuris inseruiunt ·
VII
Uolumus atque iubemus ut missi nostri diligenter inquirant
quanti homines liberi in singulis comitatibus maneant qui per se possint
expeditionem facere · uel quanti de his quibus unus alium adiuuet · quanti etiam de
his qui a duobus tertius additur et conparatur · necnon
de his qui a tribus quartus adiuuatur et preparatur · siue de his qui a quatuor
quintus adiuuatur et preparatur · eandem expeditionem
exercitalem facere possint · et eorum summam ad nostram noticiam deferant ·
I
De his qui sine consensu episcopi presbiteros in
ecclesiis suis constituunt · uel de ecclesiis eiciunt · et ab episcopo
uel a quolibet misso · dominico admoniti obędire nolunt · ut bannum nostrum
reuuadiare cogantur · et per fideiussores ad palatium nostrum
uenire iubeantur · et tunc nos decernamus utrum nobis placeat · ut aut illum
bannum persoluat · aut aliam harmiscaram sustineat ·
II
De ecclesiis quę inter coheredes diuisę sunt · consideratum est
quatinus si secundum prouidentiam et admonitionem episcopi ipsi coheredes eas
uoluerint tenere · et honorare faciant · [fol. 70r]Si autem
hoc contradixerint ut in episcopi potestate maneant · utrum eas ita consistere
permittat · aut reliquias exinde auferat · et ubi ad benefitium nostrum ecclesiae
pertinentes · Ita inuentę diuisę fuerint .' ut describantur et nobis
renuntietur ·
III
De eclesiis destructis ut episcopi et missi inquisitionem
faciant utrum per neglegentiam aut inpossibilitatem destructe sunt · Et ubi neglegentia inuenta fuerit · episcopali auctoritate emendare
cogantur · hi qui eas restaurare debuerant · Si uero per
inpossibilitatem contigit ut aut plures sint quam necesse sit · aut maioris
magnitudinis quam ut ex rebus ad eas pertinentibus restaurari possint ·
episcopus modum inueniat · qualiter congruae emendari et consistere possit ·
IIII
De uno manso ad ecclesiam dato · de quo aliqui homines contra
statuta sibi seruitium exigunt · Quicumque pro hac causa
accusatus fuerit · comes uel missi · hoc quod inde subtractum est ·
presbiteris cum sua lege restituere faciant ·
V
De his qui nonas et decimas iam per multos annos · aut ex parte
aut ex toto dare neglexerunt · Uolumus ut per missos nostros
constringantur ·
ut secundum capitularem priorem · soluant
unius anni nonam et decimam cum sua lege · et insuper bannum
nostrum · et hoc eis denuntietur · quod
quicumque hanc negle
gentiam iterauerit · benefitium
† unde haec nona et de
cima persolui
debuit · amissurum se sciat · Ita enim
continetur in capitulare bonę memoriae genitoris nostri ·
[fol. 70v]In libro · I · capitulo CLVII · Ut
qui ecclesiarum benefitia habent · nonam
et decimam ex eis ecclesię cuius res sunt
donent · Et qui talem
benefitium habent · ut ad medietatem laborent · et de eorum
portione proprio presbitero decimas donent · Item in
capitulare nostro ·
In libro · II · capitulo XXI · de eadem re · De nonis quidem et
decimis
unde et genitor noster · et nos frequenter et in
diuersis placitis
admonitionem fecimus · et per capitularia nostra qualiter hęc
obseruentur ordinauimus · Volumus atque iubemus
atque iubemus [!] ut de
omni conlaborato · et de uino · et de feno fideliter
et pleniter ab omnibus nona et
decima persoluantur · De nu
trimine uero pro decima · sicut hactenus
consuetudo fuit
ab omnibus obseruetur · sicque tamen episcoporum fuerit qui ar
gentum pro hoc accipere uelit · in sua maneat potestate ·
iuxta quod
ei et illi qui hoc persoluere debet conuenerit ·
VI
Quicumque decimam abstrait de
ecclesia ad quam per iusticiam debet dari · et eam pręsumptiosę et propter munera
aut amicitiam · uel aliam quamlibet occasionem ad alteram ecclesiam
dederit · a comite uel a misso nostro distringatur · ut eiusdem decimę quantitatem
cum sua lege restituat ·
VII
De decimis quę dare populus non uult ·
nisi quolibet modo ab eo redimantur · ab episcopis prohibendum
est ne fiat ·
Et si quis contemptor inuentus fuerit · et nec
episcopum nec comitem audire
uoluerit · si noster homo fuerit ad
presentiam nostram uenire
conpellatur · Ceteri uero distrin
gantur ut inuiti
ecclesię restituant · quę uoluntariae da
re neglexerunt ·
[fol. 71r]
VIII
Vt de rebus ecclesiarum que ab eis per XXX · annorum spatium
sine ulla interpellatione possessa sunt · testimonia non recipiantur · sed eo
modo contineantur sicut res ad fiscum dominicum pertinentes contineri solent ·
VIIII
Quicumque de rebus ecclesiarum quas
in benefitium habent restaura
tiones earum facere neglexerint · iuxta
capitularem anterio
rem · in quo de operibus ac nonis et decimis
constitutum est ·
sic de illis adimpleatur id est in libro quarto · capitulo
XXXVIII ·
De oper
e
et restauratione
consideratum est · ut de frugibus
terrę et animalium nutriminę persoluantur · de
opere uero
uel restauratione ecclesiarum · comes et episcopus siue abbas una
cum misso nostro quem ipsi sibi ad hoc eligerint · considerationem
faciant ·
ut unusquisque eorum tantum inde accipiat ad operan
dum et restaurandum ·
quantum ipsę de rebus ecclesiarum
habere cognoscitur · Similiter et uassi nostri ·
ut in commune
tantum operis accipiant · quantum rerum ecclesiasticarum
habent · uel unusquisque per se iuxta quantitatem quam ipse tenet
aut si inter eos
conuenerit · ut pro opere faciendo argentum
donent · iuxta aestimationem operis ·
in argento persoluant ·
Cum quo precio rector ecclesię ad
predictam restaurationem
operarios conducere · et materiamen
emere possit · et qui
nonas et decimas dare neglexerit primum quidem illas
cum
lege sua restituat · et insuper bannum nostrum soluat ·
ut ita castigatus caueat ·
ne sepius iterando benefitium
amittat ·
X
De illis qui agros dominicos propterea
neglexerint excolere
[fol. 71v]ut nonas et deci
mas
exinde non persoluat · et
alienas terras
ad excolendum propter hoc accipit · uolumus ut de tribus
annis
ipsam annonam cum sua lege persoluat · Et si quis
contemptor aut comitis · aut
missorum nostrorum propter hoc
extiterit · per fideiussores ad palatium uenire
conpellatur ·
ITEM alia capitula ·
I
De benefitiis destructis hoc obseruetur quod in capitulare
pri
ori
continetur · id est in libro · IIII capitulo XXXVI ·
Quicumque
benefitium suum occasione proprii desertum habuerit ·
et intra annum postquam
ei a comite uel misso nostro notum factum
fuerit · illud emendatum non habuerit ·
ipsum be
[n]efitium
amittat ·
II
Vt missi nostri ubicumque malos scabineos inueniunt · eiciant
et totius populi consensu in loc
vm
eorum bonos eligant et
cum electi fuerint iurare faciant · ut scienter
iniustę
iudicare non debeant ·
III
Vt in omni comitatu hi
qui meliores et
ueratiores inueniri
possunt eligantur a missis nostris ad inquisitiones facien
das · et rei ueritatem dicendam · et ut adiutores comitum
sint ad
iusticias faciendas ·
IIII
Volumus ut quicumque de scabinis
deprehensus fuerit propter munera · aut propter amititiam uel
inimicitiam iniustę iudicasse · ut per fideiussores missus ad pręsentiam
nostram ueniat · de cetero omnibus scabinis denuntietur ne quis deinceps etiam
iustum iuditium uendere presumat ·
Vbicumque commutationes · tam
tempore nostro quamque genitoris
[fol. 72r]nostri legitimę
et rationabiles atque utiles ecclesiis dei factę sunt
permaneant · Ubicumque uero
inutiles et incommodę atque
inrationabiles factę sunt dissoluantur ·
et recipiat unus
qu
isque
quod dedit · ubi uero mortua manus
interiacet
aut alia
quęlibet quę
rebellis esse uideatur inuenta fuerit · dili
genter scribatur · et ad
nostram noticiam perferatur ·
VI
Quicumque comprobatus fuerit de eo quod scienter testes in
periurium induxisset sub fideiussione ad palatium nostrum uenire
conpellatur · ut ibi cum fidelibus nostris consideremus · quid de tali homine
faciendum sit ·
VII
De his qui discordiis et contentionibus studere solent · et in
pace uiuere nolunt · et inde conuicti fuerint · similiter uolumus ut sub
fideiussoribus · ad nostrum placitum ueniant · ut ibi cum fidelibus nostris
consideremus quid de talibus faciendum sit ·
VIII
De bonis denariis quos populus recipere non uult · uolumus
ut hoc obseruetur et teneatur · quod in priori capitu
lare nostro
constitutum est · id est in libro · IIII capitulo XXX ·
Quicumque liber homo uel in emptione · uel in debiti solutio
ne ·
denarium merum et bene pensantem recipere noluerit ·
bannum nostrum · id est LX
solidos conponat · Si uero serui eccle
siastici aut
fiscalini nostri · aut comitum · aut uassallorum
nostrorum · hoc facere
presumpserint · LX · ictus uapulent ·
Et si auctores nostri au
[..][l]iorum
uel aduocati eos missis nostris ·
uel comitibus iussi pręsentare noluerint ·
predictum bannum
id est
LX solidos
conponat · Et ad hanc constitutionem nostram
[fol. 72v]adimplendam · episcopi
et abbates · siue reliqui qui benefitia
nostra habent · adiuuent comites in suis hominibus dis
tringendis ·
Et si comites hanc nostram constitutionem
neglexerint · hoc
missos
nostros ad nostram noticiam
perferatur ·
VIIII
De homicidiis uel aliis iniusticiis · quę a fiscalinis nostris
fiunt · quia inpune se ea committere se posse
existimant nos actoribus precipiendum esse decernimus · ne ultra
inpune fiant · ita ut ubicumque facta fuerint ·
soluere cum disciplina precipiemus ·
X
Collectę ad malum faciendum fieri omnimodis prohibeantur · et
ubicumque huiusmodi pręsumptiones factę fuerint ·
digna emendatione corrigantur · et si per neglegentiam comitis · uel
factę sunt uel inemendate remanserunt · hoc ad nostram noticiam
perferatur · Auctor uero facti · si fuerit prepositus uel
aduocatus · siue centenarius uel alia qualibet dignitate prędita libera
persona · post legalem emendationem in loco factam sub fideiussoribus ad nostram
presentiam ueniat · Multitudo uero siue de seruis · siue
de liberis sit · legittima emendatione multetur ·
XI ·
De pontibus publicis destructis · placuit nobis ut
hi
qui iussionem nostram in reparandis pontibus contemp
serunt ·
Uolumus ac iubemus ut omnes homines nostri
in
nostram ueniant presentiam rationes reddere · cur nostram
iussionem ausi sunt contempnere · Comites autem
[fol. 73r]reddent rationes de
eorum pagensibus cur eos aut non
constrinxerunt · ut hoc f
acerent
· aut
nobis nuntiare
neglexerunt · Similiter et de iniustis theloneis · ubi
cumque accipiuntur · sciant se exinde nobis rationem red
dituros ·
XII
Vt examen aquę frigidę quod actenus faciebant · a missis
nostris omnibus interdicatur ne ulterius fiat ·
XIII
Postquam comes et pagenses de qualibet expeditione hostili
reuersi fuerint · ex eo die super XL noctes · sit banus
XIIII
Hoc missi nostri notum faciant comitibus et populo · quod nos
in omni ebdomada unum diem ad causas audiend
as ·
et iudicandas
sedere uolumus · Comites autem et missi
nostri magnum studium habeant ne forte
propter eorum
neglegentiam pauperes crucientur · et nos tedium
propter eorum
clamorem patiamur · si nostram gratiam
habere uelint · Populo autem dicatur ut
caueat ·
de aliis causis se ad nos reclamare · nisi de quibus aut
missi nostri
aut comites eis iusticias facere noluerint ·
XV
Quicumque uel alii ministri comitum ·
tributum quod infe
renda uocatur maioris precii a populo exigere
presumpsit · quam a missis bonę memoriae genitoris
nostri · constitutum fuit · hoc est duos solidos pro una uac
ca · hoc quod iniustę superposuit atque abstulit · sibique
retinuit · his quibus
hoc tulit · cum sua lege restituat ·
[fol. 73v]et insuper fredum nostrum
conponat ·
XVI
De homicidiis
in ecclesiis · uel in atriis earum commissis · hoc obseruetur et teneatur · quod in
capitulare priori constitutum est · In libro · IIII · capitulo XVII ·
XVII
Si quis ex
leui causa · aut sine causa hominem in ecclesia
interfecerit · de uita
conponat · Si uero foris rixati
fuerint · et unus alterum in
ecclesia fugerit · et ibi se
defendendo interfecerit · et si huius facti testes non
ha
buerit · cum XII coniuratoribus legitimis per sacramentum
adfirmet · se defendendo eum interfecisse · Et si ipse
auctor
commotę inter eos rixę extiterit · leudem inter
fecti ·
et insuper bannum nostrum soluere cogatur et publicam
agat pęnitentiam · Sin autem
non ille qui eum inter
fecit · sed is qui interfectus est · eandem rixam
com
mouit · absque conpositione iaceat · et his qui eum
inter
fecit secundum iuditium canonicum publicam habeat
pęnitentiam · Si cuiuslibet proprius seruus hoc com
miserit · iuditio aquę feruentis examinetur · utrum
hoc sponte an se
defendendo fecisset · Et si manus
eius exusta fuerit interficiatur · si autem non
fue
rit publica poenitentia multetur · nisi forte et ipse
auctor
commotę inter eos rixę fuerit inuentus ·
Tunc dominus eius iuxta quod uuidregildus illius est
ad ecclesiam
persoluat · aut eum si uoluerit eidem ecclesię
tradat · De ecclesiastico et
fiscalino · et benefitiario
seruo · uolumus ut pro una uice
uuidrigildus eius
[fol. 74r]pro eo conponatur · Altera uice ipse seruus
ad supli
cium tradatur · Hereditas tamen liberi hominis
qui propter
tale facinus ad mortem fuerit iudicatus
ad legitimos heredes illius perueniat · Si
in atrio
ecclesię cuius porta reliquiis sanctorum consecrata est
huiuscemodi
homicidium perpetratum fuerit · simili
modo emendetur et conponatur · Si uero porta ecclesię
non est consecrata eo modo conponatur ·
Quod in
atrio committitur · sicut conponi debet ·-
quod
immutate [!] uiolata committitur sicut
continetur in libro
superiori ·
XVIII
Quicumque propter cupiditatem rerum ·
patrem · aut matrem · aut fratrem · aut sororem · uel nepotem uel alium
propinquum suum interfecerit · hereditas eius interfecti ad alios suos legitimos heredes perueniat · Interfectoris uero hereditas in fiscum redigatur · ipsi uero ordinante
episcopo · publicę penitentiae subdatur ·
XVIIII
Quicumque propria uxore derelicta ·
uel sine culpa interfecta · aliam duxerit uxorem · armis depositis
publicam agat poenitentiam · et si contumax fuerit conprehendatur a comite et
ferro uinciatur · et in custodia mittatur · donec res ad nostram noticiam deducatur ·
XX
Quicumque res alienas cuilibet homini
uendiderit · et ipse
homo easdem res alicui alteri dederit · siue uendi
derit · et ipse qui tunc easdem res conparatas habet
[fol. 74v]per malum ingenium pro proprio filio aut alteri cuilibet ·
necdum
legittimos annos habenti
†iusticiae tollendę
causa
tradiderit · uolumus atque firmiter precipimus
ut si pater eiusdem paruuli uixerit · ipse intret in
causam · rationem reddendi pro filio suo · Si autem pater
ipse mortuus est .' tunc legittimus eius propinquus
qui iustę ei tutor ac
defensor esse uidetur · pro ipso ratio
nem reddere
conpellatur · Similiter de aliis omnibus
iusticiis ad eum
pertinentibus · excepta sua legitima
hereditate · quę ei per successionem parentum
suorum
legittimę uenire debuit · quodsi quis hanc nostram
iussionem
contempserit uel neglexerit · sicut de ceteris
contemptoribus ita de eo agatur · Is
uero qui easdem
res primus inuasit et iniustę uendidit · necnon et
emptores excepta sola persona paruuli · hoc quod
fraudulenter
infra patriam · emendare cogantur ·
Et
postea sicut contemptores iussionis nostrę · sub fideius
soribus · ad
nostram presentiam uenire conpellantur ·
XXI
De uicariis et centenariis qui magis propter cupiditatem .'
quam propter iusticiam faciendam sepissimę placita tenent
et exinde populum
nimis affligunt · Ita teneatur sicut
in capitulare domni Karoli · imperatoris continetur in libro
IIIIo · capitulo
XL ·
Ut nullus ad placitum manniatur
nisi qui causam suam quęrit · aut si alter ei conquęrere
debet · exceptis scabiniis ·
VII · qui ad omnia placita
esse debent ·
Item de eadem re
in capitulare
nostro ·
[fol. 75r]In libro ·
IIII · capitulo ·
LV ·
De placitis
siquidem quę liberi
homines obseruare debent · constitutio genitoris nostri
penitus obseruanda atque tenenda est ·
Ut uidelicet
in anno tria solummodo generalia placita obseruent ·
Et nullus eos amplius placita obseruare
conpellat ·
nisi forte quilibet aut accusatus fuerit · aut alium
accusauerit · aut ad testimonium perhibendum uocatus
fuerit ·
Ad cetera uero quę centenarii tenent .'
non
alius uenire iubeatur · nisi qui aut litigat aut
Iudicat ·
; ; ; ;